Του Χρήστου Μηλίτση
Τριώδιο. Όλοι μας φυσικά κάθε χρόνο ακούμε αυτή τη λέξη Τριώδιο. Πολλοί όμως δεν ξέρουν τι θα πει, ακόμα και γιατί η θρησκεία μας το έχει καθιερώσει. Αξίζει λοιπόν να πούμε λίγα λόγια γι’ αυτό. Το Τριώδιο αρχίζει πάντοτε την Κυριακή το Τελώνου και Φαρισαίου και τελειώνει τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου, λίγες ώρες πριν την Ανάσταση του Χριστού. Η χρονική αυτή περίοδος λέγεται Τριώδιο γιατί πήρε την ονομασία από τους ύμνους που ψέλνονται αυτές τις μέρες από τους εκκλησιαστικούς κανόνες που έχουν τρεις ωδές (Τριώδια).
Από τους ύμνους αυτούς, έτσι ονομάζεται και το βιβλίο στο οποίο περιέχονται. Το Τριώδιο σηματοδοτεί τη πορεία που πρέπει να ακολουθήσει κάθε χριστιανός, για να φτάσει στη μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης, το Άγιο- Πάσχα. Κάθ’ όλη τη χρονική αυτή διάρκεια ο κάθε χριστιανός πρέπει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για εγκράτεια, αυτοπεριορισμό και αυταπάρνηση. Έτσι θα πάρει τα κατάλληλα εφόδια για να νικήσει κάθε πειρασμό. Ο Απόστολος Παύλος τονίζει επιγραμματικά. «Να απωθήσουμε τα όπλα του σκότους και να ενθυμηθώμεν τα όπλα του φωτός». Να απορρίψομε δηλαδή τα έργα της αμαρτίας ,τις επιθυμίες, τις αδυναμίας, τα πάθη και να αναλάβουμε τα φωτεινά όπλα της αρετής, της αγάπης ,της συγχώρησης, της εγκράτειας, της αλληλεγγύης, της εξομολόγησης, της αλληλοβοήθειας κ.λπ., για Να κερδίσουμε τη σωτηρία της ψυχής μας, γιατί, όπως λέγει, « το σκότος μόνο από το φως εξαφανίζεται , το ψεύδος από την αλήθεια εξουδετερώνεται , η κακία από την αρετή κατανικιέται, και η αμαρτία από την αγριότητα εξαφανίζεται».
Η χρονική αυτή περίοδος, χαρακτηρίζεται από την εκκλησία μας, σαν μια περίοδος πένθους, γιατί μέσα απ’ τους ύμνους αυτούς, προβάλλονται γεγονότα και περιστατικά τα οποία παρακινούν τους πιστούς, να θυμηθούν τις αμαρτίες τους, να μετανοήσουν, να εξομολογηθούν, να υποστούν με την προσευχή και τη νηστεία μια σωματική και ψυχική κάθαρση, να ζητήσουν το έλεος του Θεού για να κερδίσουν την αιώνια σωτηρία. Το τριώδιο, όπως και η Αποκριά συμπίπτουν χρονικά με τα «κατ’ αγρούς Διονύσια» των προγόνων μας. στη διάρκεια των οποίων μεταμφιέζονταν.
Φορούσαν μάσκες και έβαζαν στη κεφαλή τους διάφορα καρναβαλικά αντικείμενα. Οι Διονυσιακοί θίασοι των Σιληνών και των Σατύρων χόρευαν φαλλικούς χορούς στο όνομα της γονιμότητας, οργίαζαν πίνοντας κρασί και εκφράζονταν αθυρόστομα πράγμα το οποίο κάνουμε και εμείς, σήμερα τις μέρες της Αποκριάς. Πρώτη Κυριακή του Τριωδίου είναι η Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, Μεγάλα τα διδάγματα της παραβολής που αναφέρει το Ευαγγέλιο αυτή τη Κυριακή. Αν θέλουμε να σώσουμε τη ψυχή μας, πρέπει να έχουμε σαν πρότυπο στη ζωή μας τον ταπεινό Τελώνη. Η Δεύτερη Κυριακή αναφέρεται στον άσωτο γιο. Χρειάζεται λοιπόν ειλικρινή μετάνοια για να μας δεχτεί ο θεός στο Παράδεισο, όπως ο πατέρας δέχτηκε τον άσωτο γιο, που ξαναγύρισε μετανοιωμένος για ότι έπραξε στο σπίτι του, ύστερα από αρκετό χρόνο ασωτίας.
Ακολουθεί η Τρίτη Κυριακή των Απόκρεω που μας γνωστοποιεί ότι ο Θεός δεν είναι μόνο φιλάνθρωπος, αλλά και δίκαιος και όσοι δεν ζούνε σύμφωνα με τις εντολές του και το Ευαγγέλιο, θα δώσουν λόγο των πράξεων των και θα τιμωρηθούν μετά θάνατον. Η τέταρτη Κυριακή του Τριωδίου, ονομάζεται Τυρινή. Αναφέρεται στη παρακοή των πρωτοπλάστων και η αποβολή τους απ’ το παράδεισο. Αμάρτημα προπατορικό, το οποίο μας βαραίνει όλους από τότε και μας καλεί να βαπτισθούμε να νηστεύουμε, να προσευχόμεθα, να βιώνομαι με ομόνοια και αγάπη και να κάνουμε αγαθοεργίες για να εξαγνισθούμε. Έτσι φθάνουμε στη Μεγάλη Σαρακοστή που διαρκεί έξι βδομάδες και στο διάστημα αυτό γίνονται στις εκκλησίες οι κατανυκτικές ακολουθίες των Όρθρων.
Τα μεγάλα απόδειπνα, οι προαγιασμένες λειτουργίες και οι χαιρετισμοί της Παναγίας. Είναι όλες αυτές μέρες διδαχής, νηστείας και προσευχής. Μετά έρχονται οι Κυριακές, της Ορθοδοξίας, του παραλυτικού, που μας διδάσκουν ότι πρέπει να έχουμε βαθιά και ειλικρινή πίστη, γιατί μόνο έτσι θα υπερνικήσουμε όλα τα εμπόδια στη ζωή μας. Η Κυριακή του Σταυρού που μας θυμίζει πως με τη προσκύνηση του θα οπλιστούμε με δύναμη και θάρρος στη ζωή μας. Η Επόμενη Κυριακή μας εξηγεί τον τρόπο με τον οποίον θα ανεβούμε στους ουρανούς. Η Πέμπτη είναι αφιερωμένη στην Οσία Μαρία την Αιγυπτία που μας διδάσκει ότι όσο αμαρτωλοί και αν είμαστε μπορούμε να σωθούμε με ειλικρινή μετάνοια. Ακολουθεί η Κυριακή των Βαΐων που μας θυμίζει τη θριαμβευτική είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα και μετά μπαίνουμε στη Μεγάλη βδομάδα, τη Βδομάδα των παθών του Κυρίου, που θα μας φέρει ύστερα από το Σταυρικό θάνατο στην Ανάσταση.
