Tου Δημήτρη Μποσνάκη
Η ανάπτυξη είναι μια χειραγωγήσιμη έννοια που χρειάζεται έναν πραγματισμό και ένα κατάλληλο διεθνές περιβάλλον για να φθάσει σε θετικά αποτελέσματα. Είναι ένα μετρήσιμο προϊόν που προκύπτει όταν τηρούνται συγκεκριμένες παράμετροι από πολλούς συντελεστές. Μια βασική παράμετρος είναι η εξωτερική πολιτική, όταν είναι προσηλωμένη στους μεγάλους οικονομικούς στόχους της χώρας, ακολουθεί κατά πόδας τους μεγάλους παίχτες, συμπράττει σε συμμαχίες, εκμεταλλεύεται τις συγκυρίες και είναι ευέλικτη απέναντι στους ανταγωνιστές.
Ο μεγάλος οικονομικός στόχος της χώρας είναι η εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων. Ο μεγάλος παίχτης είναι οι αμερικανο-εβραϊκοί πετρελαϊκοί κολοσσοί, οι πολύτιμες συμμαχίες για τη χώρα είναι η τετραμερής συνεργασία μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και Αιγύπτου στο θέμα της ενέργειας και της άμυνας, μελλοντικά και του εμπορίου, και η επίσης τετραμερής συνεργασία μεταξύ Ελλάδας-Βουλγαρίας-Σερβίας- Ρουμανίας, τόσο εμπορικά, όσο και αμυντικά, απέναντι σε οποιοδήποτε αντιπερισπασμό της Τουρκίας στο Βαλκανικό μέτωπο, με σκοπό να δημιουργήσει προβλήματα στην εξόρυξη των πετρελαίων.
Σ’ αυτές τις παραμέτρους πρέπει να κινείται η εξωτερική μας πολιτική και έτσι πρέπει να ερμηνευθούν και οι πρόσφατες αναμετρήσεις με τον τουρκικό αλυτρωτισμό, όπου η κάθε χώρα έδειξε τα χαρτιά της. Ο χρόνος της συνάντησης Τσίπρα-Ερντογάν συνέπεσε με την ιστορική διακήρυξη Τραμπ για την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ, απαλλάσσοντας την κυβέρνηση να πάρει ξεκάθαρη θέση πάνω στο θέμα. Όμως το θέμα αυτό θα βαρύνει την ατζέντα των ελληνο-τουρκικών σχέσεων για το επόμενο διάστημα. Ακόμη, καθιστά πιο επιτακτικό το χτίσιμο μιας ισχυρής οικονομικής συνεργασίας ανάμεσα στις χώρες που θα μπλοκάρουν τα σχέδια Ερντογάν. Σ’ αυτή τη βάση πρέπει να χτιστούν οι επενδύσεις και η ανάπτυξη.
Οι επενδύσεις απαιτούν σταθερό και μακροπρόθεσμο ορίζοντα εξωτερικών σχέσεων, κοινοβουλευτική ομοφωνία στα μεγάλα ζητήματα και πολιτικές επιλογές προσαρμοσμένες στο αναπτυξιακό μοντέλο που έχει επιλέξει η χώρα. Επιπλέον η ανάπτυξη απαιτεί συμπόρευση με τις χώρες που ακολουθούν τις νέες τεχνολογίες, επενδύουν στην έρευνα και έχουν ευρύ δίκτυο διεθνών σχέσεων. Πρέπει να επιλέξεις με λογοκρατικά κριτήρια με ποιους θα πας και πώς θα προσαρμοστείς σ’ αυτό που έχεις επιλέξει.
Στην ιστορία της πολιτικής και της οικονομίας υπάρχουν πολλά μοντέλα ανάπτυξης ανάλογα με τις πολιτιστικές, θρησκευτικές, ταξικές συμπεριφορές και τις εργασιακές συνήθειες ενός λαού. Διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης ακολούθησε η Μ. Βρετανία, διαφορετικό η Γαλλία ή η Ισπανία και η Πορτογαλία. Άλλο η Οθωμανική αυτοκρατορία, άλλο η Αίγυπτος. Άλλο μοντέλο ακολούθησε η Ιαπωνία, άλλο η Κίνα ή η Ινδία. Σε κάθε αιώνα επικρατούν νέες δυνάμεις, γιατί διαβάζουν τις αδυναμίες των αντιπάλων τους και τους ξεπερνούν με την καινοτομία. Η βρετανική βιομηχανία και το διεθνές εμπόριο ξεπεράστηκε από την αμερικανική και αυτή από την ιαπωνική. Η αυτάρκης Κίνα ακολούθησε το μοντέλο της ειρηνικής διείσδυσης με κεφάλαια και εργατικό δυναμικό. Η Κορέα, υπόδουλη στην Ιαπωνία, την αντέγραψε και την ανταγωνίζεται. Η Γερμανία, ενισχυμένη από αμερικανικά κεφάλαια ακολουθεί σε δεύτερη θέση την αμερικανική βιομηχανία.
Όλες οι χώρες έχουν μια θέση στον παγκόσμιο πλούτο, εξαρτάται πώς την διεκδικούν. Κάθε αγορά έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, έθιμα και εμπόδια. Το μοντέλο ανάπτυξης πρέπει να επιλεγεί σύμφωνα με την έρευνα δεδομένων, να στηριχτεί σε νέα προϊόντα (δεν είναι βέβαιο ότι η παράδοση και η ιστορία πουλάνε!), να ξεπεράσει τις συντηρητικές πολιτικές, να είναι αφομοιώσιμο από τις συνήθειες των εργαζομένων και των καταναλωτών, και να εντάσσεται στα πρότυπα που διαμορφώνει ο καταναλωτισμός και ο καπιταλισμός. Οι μπίζνες έχουν κύριο σκοπό να κάνουν τους ανθρώπους ευτυχισμένους! Πάνω απ’ όλα πρέπει η πολιτική να δουλεύει για την οικονομία και όχι η οικονομία για την πολιτική.
Πρέπει όμως και η εικόνα που βγάζει η χώρα στα διεθνή ΜΜΕ να είναι καινοτόμα, μοντέρνα, σύμφωνη με τα καταναλωτικά πρότυπα και τη διεθνή αγορά, στον τουρισμό, στην αισθητική, στις γεύσεις, στις πολιτικές αντιλήψεις, στην ποιότητα των δρόμων, των μέσων συγκοινωνίας, στο κυκλοφοριακό, στο σύστημα υγείας, στην ευγένεια των κατοίκων, στο αίσθημα ασφάλειας, στη σχέση αξίας/κόστους. Αν δεν τα έχουμε όλα αυτά, η ανάπτυξη θα γίνεται ένα όλο και πιο άπιαστο όνειρο στη διάθεση των ανταγωνιστών μας!
