Του Θωμά Στραβέλη,
συγγραφέα – πανεπιστημιακού
Αν η γλώσσα είναι το «αίμα» τού πνεύματος, τότε η ελληνική γλώσσα είναι το «αίμα» τού ευρωπαϊκού πνεύματος. Η Ευρώπη, βέβαια, έγινε ένα κοινόβιο: Όλοι την ορέγονται, όλοι καλοτρώνε, αλλά κανένας δεν κατεβάζει τα σκουπίδια. Κι έχουν μαζευτεί πολλά σκουπίδια στον ευρωπαϊκό σκουπιδοτενεκέ!
Όσο για το ευρωπαϊκό «πνεύμα», βρίσκεται, πρέπει να πούμε, κλειδωμένο στα θησαυροφυλάκια των τραπεζών και αποτελεί έκφραση σεβασμού στους πελάτες, που εξαπατά όταν αυτό γίνεται πνευματώδες ψέμα. Όμως, ό,τι λάμπει, δεν είναι κατ’ ανάγκη και ευρωπαϊκό «πνεύμα».
Το «πνεύμα» είναι πια μία ξεπερασμένη πραγματικότητα, και «πνευματικός» είναι κάποιος, που εξουσιάζει τις πνευματικές μας υποθέσεις, για να βελτιώσει τις δικές του κοσμικές, τα δικά του συμφέροντα. Το ευρωπαϊκό «πνεύμα» είναι «πνεύμα» πλουτισμού, που το κύρος του αντικαθιστά τα πάντα, ακόμα και την υπόληψη.
Οι οικονομίες των πολλών είναι πια στα χέρια των ολίγων, που δεν ξέρουν για ποιο σκοπό συγκεντρώνουν τόσα χρήματα. Πλούσιοι είναι αυτοί, που μπορούν να πληρώνουν τους φόρους τους, δίχως να δημιουργούν χρέη. Είναι απλώς κάποιοι φτωχοί με πάρα πολλά χρήματα, που πλήττουν. Και η πλήξη τους δεν είναι τίποτ’ άλλο από μία ετεροθαλής αδερφή τής απελπισίας.
Οι Ευρωπαίοι ομορφαίνουν τη μορφή τους, όχι όμως και τη ζωή τους. Αν ήξεραν ή αν σκέφτονταν, πολλά θα κέρδιζαν. Αν θυμούνταν τα περασμένα, θα στοχάζονταν καλύτερα για τα μελλούμενα. Βέβαια, δεν μπορείς να έχεις ένα καλύτερο αύριο, αν σκέφτεσαι όλη την ώρα το χτες. Όμως, η ιστορία διδάσκει τα πάντα, ακόμα και το μέλλον. Αλλά οι σημερινοί Ευρωπαίοι δεν ξέρουν καν την ιστορία τους.
Μετά από τόσους πολέμους, ερήμωσαν τα πάντα, κι αυτό το ονομάζουμε ειρήνη. Τώρα, δεν έχει πια σημασία πού βρισκόμαστε, αλλά προς τα πού πηγαίνουμε. Και εκείνον, που επιθυμεί να προχωράει, η μοίρα τον συνοδεύει. Εκείνον, που δεν επιθυμεί, τον σέρνει. Αλλά ο κόσμος ανοίγει δρόμο για να περάσει μόνο αυτός που γνωρίζει πού πηγαίνει. Η Αγία Σοφία, συνισταμένη τού ολοκληρωμένου Βυζαντινού Πολιτισμού, και ο Παρθενώνας, αποκορύφωμα της Αθηναϊκής μεγαλοφυΐας, μας κάνουν ως Έλληνες υπερήφανους. Μας κάνουν, επίσης, να πιστεύουμε ότι είναι μεγάλο ευτύχημα που ο κάθε λαός έχει τη δική του φιλοσοφία. Κι αυτός ο διαφορετικός τρόπος τού σκέπτεσθαι μας εμποδίζει να γίνουμε αγέλη, τότε, που θα μπορούσε κάποιος να σου πει: «Φταίει το κεφάλι σου, αυτό ’ναι το ζήτημα! Φώτισέ το, μόρφωσέ το, και δεν θα βρεθεί στην ανάγκη να σου το κόψουν!
Για κείνον που καταλαβαίνει, αυτά αρκούν!
