Της Ελενας Αντωνοπούλου
25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ και η Βουλή των Ελλήνων φωταγωγήθηκε για να υπενθυμίζει ότι αυτή η ημέρα έχει καθιερωθεί για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών.
Η 25η Νοεμβρίου είναι μια εμβληματική μέρα, θυμίζοντας ότι στις 25/11/1960 η τότε Δομινικανή δικτατορία δολοφόνησε τρεις γυναίκες, αδελφές, αφού τις βασάνισε και από τότε αυτή η μέρα θεωρείται ως μια μέρα μνήμης και διαμαρτυρίας κατά της βίας που ασκείται στις γυναίκες σε όλον τον κόσμο».
Το 1991 ο ΟΗΕ την καθόρισε ως Παγκόσμια Ημέρα, «προκειμένου να συνειδητοποιήσει η κοινωνία ότι η βία κατά των γυναικών είναι μια απαράδεκτη συμπεριφορά, που δυστυχώς συνεχίζεται».
– 1 στις 3 γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα αντιμετωπίσει σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική βία από τον σύντροφό της.
– 1 στις 5 γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού
– 40% με 50% των γυναικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αναφέρει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας
– 500.000 με 2.000.000 άνθρωποι στον κόσμο, κυρίως γυναίκες και παιδιά, εκτιμάται ότι διακινούνται παράνομα κάθε χρόνο με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση και την εξαναγκαστική εργασία.
Η βία κατά των γυναικών σε όλες τις μορφές αναπαράγει τις σχέσεις εξουσίας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Η βία είναι δια-ταξική και δια-φυλετική και πλήττει βάναυσα τα θεμελιώδη δικαιώματα των γυναικών και κοριτσιών που την υφίστανται.
Σύμφωνα με τη Διακήρυξη του ΟΗΕ για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών του 1993, ως «βία κατά των γυναικών» νοείται οποιαδήποτε ενέργεια βίας εξαιτίας του φύλου, η οποία καταλήγει, ή είναι πιθανόν να καταλήξει, σε σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών για τέτοιες ενέργειες, του εξαναγκασμού, ή της αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας, είτε συμβαίνει στη δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή.
Η βία κατά των γυναικών μπορεί να ασκείται στο πλαίσιο της οικογένειας ή της οικιακής μονάδας/εστίας, της κοινωνίας ή της ευρύτερης κοινότητας. Επίσης στο πλαίσιο άσκησης της κρατικής εξουσίας, η βία μπορεί να διαπράττεται ή να παραβλέπεται από την πολιτεία ή τις υπηρεσίες της και να αφορά καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών σε καταστάσεις ένοπλης σύγκρουσης, ιδιαίτερα την κράτηση ομήρων, την αναγκαστική εκτόπιση, συστηματικό βιασμό, σεξουαλική δουλεία, αναγκαστική εγκυμοσύνη και διακίνηση για τους σκοπούς της σεξουαλικής και οικονομικής εκμετάλλευσης.
Οι γυναίκες είναι τα πρώτα θύματα του πολέμου, της μετανάστευσης, του σύγχρονου δουλεμπορίου. Κι όμως, η βία που καταγγέλλεται με απέχθεια όταν συμβαίνει σε ένα δωμάτιο βασανιστηρίων ή στην άλλη άκρη του κόσμου, όταν παράγεται καθημερινά στους κόλπους της οικογένειας δεν έχει την ίδια αντιμετώπιση – παρά το γεγονός ότι το 50% περίπου από τις σωματικές βιαιοπραγίες και το 1/3 από τις απόπειρες φόνου κατά γυναικών, έχουν δράστη το σύζυγο ή τον σύντροφό τους.
Το φεμινιστικό κίνημα, κατάφερε να φέρει στο προσκήνιο αυτό το πολύ συχνά αθέατο φαινόμενο και να το καταστήσει αρχικά επίκεντρο της δράσης του και μετέπειτα κεντρικό πεδίο άσκησης των πολιτικών ισότητας. Το φεμινιστικό κίνημα και οι φεμινιστικές προσεγγίσεις κατέδειξαν ότι η βία που υφίστανται οι γυναίκες δεν οφείλεται στην «αδύναμη» φύση τους ή στο ότι οι άνδρες γενικά είναι γεννημένοι «βίαιοι», αλλά συνδέεται άμεσα και είναι απόρροια των πατριαρχικών δομών της κοινωνίας. Δεν υπάρχει ένας παράγοντας που να ευθύνεται για την συνεχιζόμενη βία κατά των γυναικών μιας και η βία κατά των γυναικών είναι αποτέλεσμα περίπλοκων και αλληλοσυνδεόμενων, οικονομικών, πολιτικών, θεσμικών και πολιτισμικών παραγόντων οι οποίοι αποτελούν εκδηλώσεις των ιστορικά ανισότιμων σχέσεων εξουσίας μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Μηδενική ανοχή όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών
Η νομοθεσία ενάντια στη βία θα πρέπει να εγγυάται την ισότιμη προστασία και το δικαίωμα όλων ανεξαιρέτως των γυναικών (ανεξαρτήτως τάξης, εθνικότητας, φυλής, θρησκείας, σεξουαλικού προσανατολισμού, γλώσσας, πολιτισμικών χαρακτηριστικών κ.λπ.) σε ουσιαστικά μέτρα προστασίας, υποστήριξης και αποκατάστασης (πρόληψη, υγεία, κατοικία, κοινωνική και δικαστική βοήθεια, εκπαίδευση, απασχόληση, συμβουλευτική υποστήριξη και νομική βοήθεια).
Νομοθεσία και πολιτικές που διασφαλίζουν την ποινική δίωξη όσων εμπλέκονται στη διακίνηση και εμπορία γυναικών και ανηλίκων (trafficking).
Διάθεση πόρων για τη συστηματική και αποτελεσματική αντιμετώπιση της βίας με βάση το φύλο, (π.χ. μέσω συμβουλευτικών κέντρων και ξενώνων και μέσω της συστηματικής ενίσχυσης των δομών και ξενώνων που λειτουργούν από ΜΚΟ και γυναικείες οργανώσεις).
Εφαρμογή προληπτικών μέτρων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, για το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, τις διωκτικές και δικαστικές αρχές, δικηγόρους και στελέχη δημόσιων κοινωνικών υπηρεσιών.
Μέτρα και πολιτικές ενάντια στην εμπορευματοποίηση του σώματος των γυναικών και τα σεξιστικά πρότυπα στη διαφήμιση, στα ΜΜΕ και το διαδίκτυο.
Το σεβασμό στο αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα μιας γυναίκας να αποφασίζει για τη ζωή και το σώμα της.
Θύματα ενδοοικογενειακής βίας από τον σύζυγό τους, είναι οι 8 στις 10 γυναίκες, που απευθύνθηκαν στη γραμμή SOS 15900, της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΓΓΙΦ, που δόθηκαν στη δημοσιότητα ενόψει της 25ης Νοεμβρίου, που είναι Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των γυναικών, στο διάστημα από τις 19 Νοεμβρίου 2016 έως 19 Νοεμβρίου 2017, η 24ωρη τηλεφωνική γραμμή δέχθηκε 5.041 κλήσεις και 113 ηλεκτρονικά μηνύματα.
Επί του συνόλου των κλήσεων, οι 4.266 (85%) αφορούσαν σε καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας. Από αυτές, οι 3.034 κλήσεις (71%) αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, ενώ οι 1.232 κλήσεις (29%), αφορούσαν σε καταγγελίες από τρίτα πρόσωπα, κυρίως από φίλους/-ες, γονείς, άλλους συγγενείς και γείτονες.
Από τις 3.034 κλήσεις που αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, οι 2.432 κλήσεις (80%) αφορούσαν σε ενδοοικογενειακή βία με δράστη κυρίως το σύζυγο, οι 53 κλήσεις (2%) σε σεξουαλική παρενόχληση, οι 18 κλήσεις (1%) σε περιπτώσεις βιασμού, 54 κλήσεις (2%) αφορούσαν σε καταγγελία άλλων μορφών βίας, ενώ καμία κλήση δεν υπήρξε για πορνεία ή trafficking.
Τα αιτήματα των κλήσεων αφορούσαν: 1.516 κλήσεις (40%) σε ψυχοκοινωνική στήριξη, 976 κλήσεις (26%) σε νομική συμβουλευτική, 191 κλήσεις (5%) σε νομική βοήθεια, 251 κλήσεις (7%) σε αναζήτηση φιλοξενίας και 15 κλήσεις (0%) σε αναζήτηση εργασίας.
Από τις 3.034 γυναίκες που κάλεσαν τη γραμμή, οι 1.663 (50%) είναι μητέρες.
Από το σύνολο των γυναικών που κάλεσαν στην τηλεφωνική γραμμή προκύπτει ότι 2.484 (82%) είναι Ελληνίδες, 198 (7%) είναι μετανάστριες και 23 (1%) είναι ΑμεΑ.
Αντίστοιχα, το διάστημα από 1-11-16 έως 31-10-17, οι δομές της ΓΓΙΦ και των Δήμων δέχτηκαν 5.210 γυναίκες, εκ των οποίων οι 4.849 εξυπηρετήθηκαν από τα συμβουλευτικά κέντρα και οι 361 φιλοξενήθηκαν στους ξενώνες του δικτύου υποστήριξης γυναικών θυμάτων βίας.
Το 71% των γυναικών αυτών ήταν θύματα ενδοοικογενειακής βίας με δράστη κυρίως τον σύζυγο (νυν/πρώην). Η πλειονότητα των γυναικών ήταν μητέρες με παιδιά (σε ποσοστό 75%). Το 43% των γυναικών είχαν ως αίτημα την ψυχοκοινωνική στήριξη, το 21% τη νομική στήριξη και το 16% απευθύνθηκαν στις δομές για ενημέρωση-πληροφόρηση.
Το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών που απευθύνθηκαν στις δομές ανήκε στην ηλικιακή κατηγορία 26-55 ετών (69%) και περιλάμβανε όλα τα μορφωτικά επίπεδα.
ΠΗΓΗ: ΚΓΜΕ ΔΙΟΤΙΜΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ, Euronews
