Του Δημήτρη Αντωνίου, Καθηγητή Αγγλικής
Οι Αγγλοσάξονες, σε αντίθεση με μας τους Έλληνες, έχουν δύο διαφορετικές λέξεις, α) ακούω, I hear και β) ακούω μετά προσοχής, I listen. Εμείς έχουμε μία, το ακούω. Και να μην φτάνει πως έχουμε μόνο μία λέξη, το θλιβερό είναι πως από χιλιάδες Έλληνες αυτή η λέξη δεν χρησιμοποιείται και πολύ συχνά. Υπάρχουν χιλιάδες Έλληνες που δεν τους ενδιαφέρει τι λένε, αρκεί να λένε. Όταν λέμε, δηλαδή μιλάμε, δεν ακούμε και όταν δεν ακούμε, δεν μαθαίνουμε.
Όταν αρχίζουμε να μιλάμε ακατάπαυστα, καλόν είναι να ρωτάμε τον εαυτό μας: αυτά που λέω ενδιαφέρουν τον ακροατή μου; Μήπως γίνομαι βαρετός ή και ενοχλητικός και ανίαρος;
Το να ακούει κανείς το συνομιλητή του με προσοχή είναι θείο χάρισμα, με το οποίο γεννιόμαστε, αλλά η παιδεία να ακούμε αποκτιέται. Τώρα πώς αποκτάται και πότε αποκτάται είναι άλλο θέμα.
Βέβαια, εάν και εφόσον οι άλλοι μας ακούν εξαρτάται πώς εμείς οι ίδιοι μιλάμε, αλλά και τι λέμε. Από ό,τι συμβαίνει να γνωρίζω, επίσημα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν υπάρχουν ειδικά μαθήματα λόγου, διαλόγου, συζήτησης, πειθούς, άρθρωσης κλπ., πράγματα τα οποία διδάσκονται σε πάρα πολλά σχολεία της αναπτυγμένης Ευρώπης αλλά και πέραν του Ατλαντικού…
Η έλλειψη καλών ακροατών απεικονίζεται με εκθαμβωτική διαύγεια στο ελληνικό μας κοινοβούλιο, αλλά και στις τηλεοράσεις όπου πολλάκις δύο, τρεις, τέσσερις ή και πέντε μιλούν όλοι μαζί ταυτόχρονα και οι υποτιθέμενοι «συντονιστές» της τηλεόρασης πιστεύουν πως πέτυχαν το ακατόρθωτο και τους χαζεύουν αμέτοχοι χωρίς να παρεμβαίνουν και να κάνουν αυτό που πρέπει, δηλαδή να συντονίσουν.
Η σοβαρή έλλειψη του ακούειν και βεβαίως το ακούειν μετά προσοχής γέννησε το άκρατο διακόπτειν. Αρκετοί συνάνθρωποί μας, πριν προλάβεις να αρθρώσεις δυο λέξεις σε διακόπτουν άκομψα, βάναυσα και απολίτιστα λέγοντάς σου: Α, ξέρω τι θέλεις να πεις και αρχίζουν να τσαμπουνάν ασταμάτητα. Σε αυτές τις περιπτώσεις έχουμε και υποχρέωση αλλά και το δικαίωμα να απαντούμε: Άκουσε φίλε, ξέρω ότι είσαι πιο έξυπνος από μένα. Ακόμα και αν ξέρεις τι θέλω να πω αναρωτιέμαι πως στην ευχή κατάφερες και μπήκες στο νου μου.
Μία άλλη αποτελεσματική μέθοδος είναι η εξής: Αρχίζει κάποιος να μλάει, εμείς τον κοιτάζουμε στα μάτια, εάν είναι δυνατόν κρατάμε και κάποιες σημειώσεις. Αφού δεν σταματά να μιλάει, του λέμε: Είπες τα ίδια πράγματα τρεις φορές, τα εμπέδωσα, θέλεις να τα πεις και για τέταρτη φορά; Ο συνομιλητής μας τα χάνει, γιατί δεν περίμενε κάτι τέτοιο και αρχίζει πάλι να μιλά. Τότε του λέμε: Σε άκουσε με θρησκευτική ευλάβεια, αλλά σε κοίταζα και στα μάτια, μήπως μπορείς να κάνεις κι εσύ το ίδιο; Τότε του φίλου μας του ψάλλουμε τα εξ αμάξοις.
Οι φτωχοί ακροατές είναι και κακοί ομιλητές, σε αντίθεση με τους νεοέλληνες οι αρχαίοι μας πρόγονοι ήταν εξαιρετικοί ακροατές και το παράδειγμα που ακολουθεί είναι αρκούντως διαφωτιστικό.
Κάποτε ο μέγας Δημοσθένης, ο ρήτορας σε μία αντιπαράθεση, νομίζω με τον Λυσία, ο Δημοσθένης σκόπιμα είπε: Και μην ξεχνάτε πως ο Λυσίας είμαι μίσθωτος και το ακροατήριο σύστηκε βροντοφωνάζοντας και «διορθώνοντας» τον Δημοσθένη εν χορώ είπε: «Μισθωτός, μισθωτός». Ο Δημοσθένης πέτυχε το σκοπό του. Έκανε ένα σκόπιμο λάθος τονισμού για να προκαλέσει το κοινό να αποκαλέσει τον Λυσία μισθωτό του Φιλίππου.
Μήπως ο κ. Υπουργός Παιδείας κ. Γαβρόγλου θα ‘θελε να εισαγάγει και κάποια μαθήματα λόγου και ακροάσεως στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα;
