Από τον Σύλλογο Ιστορίας και Μνήμης Εθνικής Αντίστασης
Τι είναι ιστορία; Δανειζόμαστε τον τίτλο ενός βιβλίου του σπουδαίου Βρετανού ιστορικού Έντουαρντ Κάρ για να υποστηρίξουμε ότι τα ερωτήματα που έβαζε ο έγκριτος ιστορικός στους φοιτητές του είχαν να κάνουν όχι μόνο με τις πηγές και τους σκοπούς των ιστορικών, αλλά και με όσους προσπαθούν να γράψουν ιστορία με επινοημένα κατασκευαστικά υλικά.
Πριν λίγους μήνες έφυγε από τη ζωή ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο οποίος διετέλεσε Πρωθυπουργός, υπουργός και βουλευτής για 58 χρόνια. Οι ιστορικοί ήδη έχουν τοποθετηθεί πάνω σε αρκετά σημεία της πολύχρονης δράσης του Κ. Μητσοτάκη.
Ο λόγος της δικής μας παρέμβασης είναι να αντικρουστεί η προσπάθεια, τόσο του ίδιου του Κ. Μητσοτάκη (όσο ήταν ακόμη εν ζωή) όσο και των φίλων του (ακόμη και στις μέρες μας), να παρουσιαστεί ως ένας σπουδαίος αντιστασιακός στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής.
Εμείς που δημιουργήσαμε τον Σύλλογο Ιστορίας και Μνήμης Εθνικής Αντίστασης, τον ΣΙΜΕΑ, έχουμε μια ιδιαίτερη ευαισθησία για τα γεγονότα στη διάρκεια της Κατοχής, επειδή, όταν μένουν αναπάντητα ερωτήματα σε κάποιες κατασκευασμένες πληροφορίες, βρίσκουν ευκαιρία κάποιοι να παρουσιάζονται σαν «Καραϊσκάκηδες». Έχουμε και στην περιοχή μας παραδείγματα ανθρώπων που στα στερνά του βίου τους παρουσιάζονται ως Αντιστασιακοί στην Κατοχή, προσβάλλοντας τη συλλογική μνήμη και προκαλώντας τη νοημοσύνη μας. Άνθρωποι που όχι μόνο δεν είχαν καμία προσφορά στην Αντίσταση, αλλά έγιναν και πολέμιοι αυτής.
Τα υλικά για την «ηρωοποίηση» του Κ. Μητσοτάκη αντλούνται κύρια από το ίδιο το ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ, που δημιούργησε ο εκλιπών το 1998.
Ισχυρίζεται σε συνεντεύξεις του ο Κ. Μητσοτάκης (αλλά και οι φίλοι του, αλλαχού και τοπικά) ότι υπήρξε πρωταγωνιστής στην Αντίσταση κατά των Γερμανών στη διάρκεια της Κατοχής. Αυτοπαρουσιάζεται ως ηγέτης και μάλιστα σε πολύ νεαρή ηλικία. Είναι όμως έτσι;
ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ
Ας δούμε τι γράφει ο Αλεξάντερ Φίλντιγκ στο βιβλίο του «ΤΟ ΚΡΥΦΤΟ» (αγγλική έκδοση 1954, ελληνική 1993). Ο Αλ. Φίλντιγκ δεν ήταν βέβαια τυχαίος: μαζί με τον ταγματάρχη Τόμ Ντανμπάτιν και τον (συγγραφέα) Πάτρικ Λι Φέρμορ ήταν Άγγλοι πράκτορες, απεσταλμένοι ως σύνδεσμοι με την Κρητική Αντίσταση. Ο Φέρμορ μάλιστα οργάνωσε την απαγωγή του Γερμανού στρατηγού φόν Κράιπε και τη μεταφορά του με υποβρύχιο στην Αίγυπτο, γεγονός που σημάδεψε τον αντιστασιακό αγώνα κατά της Γερμανικής Κατοχής και προκάλεσε σοκ στους κατακτητές.
Ο Φίλντιγκ (ψευδώνυμο ΑΛΕΚΟΣ), που ήταν ο υπεύθυνος σύνδεσμος με την ΕΟΚ (Εθνική Οργάνωση Κρήτης)κύρια για τον νομό Χανίων, γράφει σε διάφορες εκθέσεις προς την υπηρεσία του «HS5/725/5-130» – μερικές από αυτές περιλαμβάνονται στο βιβλίο του – πολλά απαξιωτικά σχόλια για την κατάσταση στην κεντροδεξιά αντιστασιακή οργάνωση ΕΟΚ, της οποίας είχε την ευθύνη. Για το ΕΑΜ, όμως, γράφει: «Μοναδική εξαίρεση αποτελούν στην Κρήτη οι Κομμουνιστές, ακριβέστερα το ΕΑΜ. Είναι η μόνη οργάνωση που μάχεται για ανώτερα ιδανικά, οι άλλοι («ΕΟΚ») το κάνουν για μεταπολεμική πολιτική σταδιοδρομία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ΕΑΜ κάνει θαύματα χωρίς την έξωθεν χρηματική βοήθεια. «HS5/725/45,56». Όχι φυσικά ότι έβλεπε με καλό μάτι το ΕΑΜ ο Φίλντιγκ.: «Το ΕΑΜ επιδίδεται σε δόλια προπαγάνδα κομματικής έμπνευσης» (ό.π., σελ.181).
Ωστόσο, σε όλες τις εκθέσεις του πουθενά δεν επισημαίνεται η δράση του Κ. Μητσοτάκη. Μόνο σε μία περίπτωση τον αναφέρει μαζί με άλλους τρείς της ΕΟΚ. Στην ελληνική μετάφραση του 1993 απουσιάζουν αρκετά από αυτά που έγραφε το πρώτο βιβλίο του 1954. Γράφει όμως για τον Μητσοτάκη το 1993: «Αν ήξερα πόσο σημαντικό ρόλο επρόκειτο να παίξει ο Μητσοτάκης στην μεταπολεμική ζωή της Ελλάδας, θα τον είχα προσέξει περισσότερο» (σελ.219). Ας σημειωθεί ότι είχε προηγηθεί η παρασημοφόρηση του Φίλντιγκ από την κυβέρνηση Μητσοτάκη το 1991 στην επέτειο της Μάχης της Κρήτης… Αναφέρεται όμως με κολακευτικά λόγια για άλλα στελέχη της ΕΟΚ – Σπανουδάκη, Μανουσάκη, Μποτωνάκη.
Δεν αναφερόμαστε στα πολλά απαξιωτικά σχόλια του Φίλντιγκ για τους Κρητικούς και την Κρητική Αντίσταση στις εκθέσεις του, γιατί τότε θα πρέπει να τεθεί το αμείλικτο ερώτημα: Γιατί η κυβέρνηση Μητσοτάκη τον παρασημοφόρησε; Με ποια σκοπιμότητα;
Την αδυναμία της κεντροδεξιάς Αντίστασης την παραδέχεται και ο ίδιος ο Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ και στη βιογραφία του. Λέει ο ίδιος επί λέξει: «Το ΕΑΜ ήλεγχε το 90%. Ελάχιστοι άνθρωποι του προσωπικού μου κύκλου δεν ανήκαν στο ΕΑΜ. Έπρεπε, λοιπόν, να κάνουμε και εμείς οργάνωση σαν αντιστάθμισμα». Πράγματι, η ΕΟΚ δημιουργήθηκε από τη συγχώνευση μερικών προσωπικών καπετανάτων: του Μπαντουβά, του Πετρακογιώργη, και ΑΕΑΚ, αρχικά στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο και τον Ιούνιο του 1943 στα Χανιά, όπου έδρασε ο Ίδιος.
Η ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ
Ο Κ. Μητσοτάκης ισχυρίζεται – και εκεί έχει ρίξει το κύριο βάρος πιθανότατα για την υστεροφημία του- ότι αυτός με τις ενέργειές του ήταν η αιτία που δεν έγινε εμφύλιος πόλεμος στην Κρήτη. Παρουσίασε μάλιστα ένα αμφισβητούμενο έγγραφο ως τη συμφωνία της Θερίσσου, στην οποία υποτίθεται ότι πρωταγωνίστησε και υπέγραψε εκ μέρους της ΕΟΚ. Το έγγραφο αυτό παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην ιδιόκτητη εφημερίδα του ΚΗΡΥΞ των Χανίων το 1948, ενώ μαινόταν ο εμφύλιος πόλεμος πανελλαδικά. Φρόντισε μάλιστα να παρουσιάσει και ένα δακτυλογραφημένο ακριβές αντίγραφο, στο οποίο το επώνυμό του, για άγνωστο λόγο, είναι γραμμένο όχι με γραφομηχανή αλλά με κονδυλοφόρο… Δυνατότητα βέβαια να αμφισβητήσει κάποιος τα επίμαχα έγγραφα εκείνη την εποχή δεν υπήρχε.
Η εγκυρότητα του εγγράφου αυτού αμφισβητήθηκε από πολλούς ιστορικούς, ακόμη και η αποτελεσματικότητα της συμφωνίας. Είναι γεγονός όμως ότι αρκετές φορές οι δύο αντιστασιακές οργανώσεις συνεργάστηκαν σε κοινές επιχειρήσεις ενάντια στους Γερμανούς.
Απέτρεψε, λέει, τον εμφύλιο στην Κρήτη η πρωτοβουλία του για την υπογραφή της (αμφιλεγόμενης) συμφωνίας. Είναι γεγονός ότι στην Κρήτη ο εμφύλιος δεν είχε τις διαστάσεις που είχε σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Οι λόγοι είναι πολλοί. Όμως τι ακριβώς απέτρεψε, όταν ο ίδιος ο Κ. Μητσοτάκης στον επικήδειο λόγο του για τον αδίστακτο Παύλο Γύπαρη λέει επί λέξει «σε τιμούμε για τις πολύτιμες Εθνικές υπηρεσίες κατά τον συμμοριτοπόλεμον» (ΚΗΡΥΞ 26-7-66). Ο Παύλος Γύπαρης, το όνομα του οποίου έχει εμπλακεί στην δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη, τοποθετήθηκε φρούραρχος στο Ρέθυμνο τον Νοέμβριο του ‘44, αλλά δρούσε με παρακρατικές ομάδες στην περιοχή των Χανίων ενάντια στο ΕΑΜ, μέχρι τον Μάιο του ‘45.
Οι κατακτητές αποχώρησαν από την Ελλάδα τον Οκτώβριο του ‘44, όμως στον νομό Χανίων είχαν μείνει οκτώ χιλ. Γερμανοί οπλισμένοι με τη σιωπηρή συμφωνία Βρετανών και ΕΟΚ. Δουλειά των Γερμανών και των παρακρατικών του Γύπαρη ήταν να χτυπάνε το ΕΑΜ. Οι Γερμανοί αποχώρησαν συντεταγμένα από τα Χανιά μετά την λήξη του πολέμου, συγκεκριμένα στις 23 Μαΐου του ‘45.
Ο ΣΥΜΦΙΛΙΩΤΗΣ
Ο εμφύλιος πόλεμος, λοιπόν, για τον συμφιλιωτικό Μητσοτάκη ήταν συμμοριτοπόλεμος! Στην προσπάθειά τους ο Μητσοτάκης και οι αντιγραφείς του εμπλέκουν και το όνομα του (Βολιώτη) Μιλτιάδη Πορφυρογένη, ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Συνυπέγραψε, λένε, τη συμφωνία της Θερίσσου. Τα γεγονότα το αμφισβητούν. Και στα δύο έγγραφα πουθενά δεν υπάρχει η υπογραφή του Πορφυρογένη. Στο δακτυλογραφημένο αντίγραφο μόνο αναφέρεται ότι παρευρέθηκε και το ηγετικό στέλεχος του ΕΑΜ. Για τον Πορφυρογένη ο Σύλλογός μας έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού γεννήθηκε στην Αγριά και εκλέχτηκε βουλευτής του νομού μας με το ΚΚΕ το 1936.
Ως αποδεικτικό υλικό έχουμε στα χέρια μας βίντεο με συνέντευξη που έδωσε ο Κ.Μητσοτάκης στην κόρη του Πορφυρογένη, με την ευκαιρία της εκδήλωσης που οργανώθηκε στον Βόλο από το Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Βόλου το 1998. Πουθενά ο ίδιος δεν λέει ότι υπέγραψε το ηγετικό στέλεχος του ΕΑΜ τέτοιο έγγραφο. Λέει ότι παρά λίγο να μη γίνει η συμφωνία, αλλά προσθέτει επί λέξει: «Έβαλα στην άκρη τον φανατικό ακροδεξιό αρχηγό της ΕΟΚ Νίκο Σκουλά και συμφώνησα με τον λογικό Πορφυρογένη». Δηλαδή ο εικοσιπεντάχρονος τότε Μητσοτάκης είχε λόγο βαρύτερο του αρχηγού της ΕΟΚ, Μεταξικού δοτού Δημάρχου, αξιωματικού χωροφυλακής Νίκου Σκουλά… Στη συνέντευξη αυτή, όπως και σε άλλες, ο Κ. Μητσοτάκης χαρακτηρίζει την ΕΟΚ φιλελεύθερη, αλλά «καρφώνει» τον αρχηγό του ως φανατικό ακροδεξιό …
Ο ΣΩΤΗΡΑΣ
Ένα άλλο σημείο όπου ο Κ. Μητσοτάκης προκαλεί τη νοημοσύνη μας είναι όταν ισχυρίζεται ότι αυτός με την συνεργασία του (φιλογερμανού) Δεσπότη Αγαθάγγελου, γνωστού από τις φωτογραφίες για τους Ναζιστικούς χαιρετισμούς του, φυγάδευσαν τον Πορφυρογένη στην Ηπειρωτική Ελλάδα. Πέφτει όμως άλλη μια φορά σε αντιφάσεις, όταν, ενώ παραδέχεται ότι γνώρισε τον Πορφυρογένη μόλις στις 7-11-43,το ηγετικό στέλεχος του ΕΑΜ εμπιστεύτηκε σ’ αυτόν τη ζωή του και τη φυγάδευσή του από την Κρήτη… Δηλαδή ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης, που επί δυόμισι χρόνια οργάνωνε στην Κρήτη το ΕΑΜ και τις παράνομες οργανώσεις του ΚΚΕ, εμπιστεύτηκε έναν άγνωστό του που δεν ήταν ενταγμένος στο ΕΑΜ! Ιστορία συνωμοτισμού για παιδιά της τρίτης δημοτικού. Μερικά μάλιστα στελέχη της ΝΔ που αρθρογράφησαν, ανακάλυψαν ότι τον έκρυβε κιόλας… Τι να πει κανείς;
Θα αρκεστούμε στα λόγια του ίδιου του Κ. Μητσοτάκη που υπάρχουν στην προμετωπίδα της ιστοσελίδας του ομώνυμου Ιδρύματος: «Η ιστορία δεν είναι απλά μνήμη του παρελθόντος. Ερμηνεύει το παρόν και στοχεύει το μέλλον».
Συμφωνούμε. Η κατασκευασμένη ιστορία στοχεύει αόριστα στο μέλλον. Για τον λόγο αυτό εμείς, όταν βλέπουμε κατασκευασμένη ιστορία με λαθραία υλικά, θα την αποδομούμε και τεκμηριωμένα θα την ανασκευάζουμε. Το χρωστάμε σε όσους έδωσαν τη ζωή τους και την ελευθερία τους για την Αντίσταση. Το χρωστάμε σε όσους βγήκαν στον αγώνα χωρίς να έχουν βλέψεις για βουλευτικές καρέκλες, όπως επισημαίνει σωστά ο Φίλντιγκ: «Γύπαρης, Μητσοτάκης, Μπαντουβάς εκλέχτηκαν βουλευτές το ‘46». Δεν αμφισβητούμε ότι ο Κ. Μητσοτάκης πήρε μέρος στην Αντίσταση. Συμμετείχε όπως εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες. Δεν ήταν, όμως, αυτός που παρουσιάζεται. Τα πλαστογραφημένα κείμενα και οι αντιφάσκουσες συνεντεύξεις του συνιστούν χαρακτηριστικά στοιχεία αυτής της ιστορικής παραχάραξης – και δεν είναι τα μοναδικά.
ΤΟ ΔΣ του ΣΙΜΕΑ
Πηγές: 1) Αλεξάντερ Φίλντινγκ 2) Τάσος Κωστόπουλος 3) Μάριος Διονέλης 4) Μάρω Δούκα 5) Βαρδής Βαρδινογιάννης 6) Χάγκεν Φλάισερ 7) Γιάννης Σκαλιδάκης 8) Συνεντεύξεις του ιδίου, Ίδρυμα Κ. Μητσοτάκη 9) Πολιτική βιογραφία Κ. Μητσοτάκη, Δ. Δημητράκου, Αθήνα 1989.
