Του Δημήτρη Αντωνίου, Καθηγητή Αγγλικής
aglo.academia@gmail.com
Υπάρχουν ορισμένα κληρονομικά χαρακτηριστικά σε κάθε άνθρωπο που τον συνοδεύουν σε όλη του τη ζωή, άσχετα με πόση επιστημονική ή εμπειρική γνώση αποκτά. Και γίνομαι πιο σαφής. Η τσιγκουνιά π.χ. είναι ένα είδος «ψυχολογικής ασθένειας», η οποία κληρονομείται από γενεά σε γενεά, άσχετα με πόση «μόρφωση» κάποιος ή κάποια αποκτά κατά τη διάρκεια της ζωής του. Η τσιγκουνιά δεν έχει καμία σχέση με το βιοτικό ή οικονομικό επίπεδο των ανθρώπων. Υπάρχουν άνθρωποι εύποροι που είναι εξαιρετικά τσιγκούνηδες, και φυσικά συμβαίνει και το αντίθετο. Υπάρχουν φτωχοί ή μέσου οικονομικού επιπέδου άνθρωποι που πραγματικά το απολαμβάνουν να δίνουν και μάλιστα μία κυρία της γειτονιάς μου είπε κάτι χαριτωμένο: «Όταν δίνεις σου περισσεύουν».
Ερχόμαστε τώρα στον τίτλο του κειμένου. Μέσω εκπαίδευσης και τυπικής μόρφωσης πολλοί έγιναν επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, επιχειρηματίες διαφόρων ειδικοτήτων, αλλά ποτέ δεν απαλλάχθηκαν από την ασθένεια της κακομοιριάς και της τσιγκουνιάς.
Οι τσιγκούνηδες δεν είναι μόνο τσιγκούνηδες με τα υλικά αγαθά, αλλά είναι τσιγκούνηδες και με τα αισθήματά τους. Στερούνται αυθορμητισμού και ο αυθορμητισμός είναι πηγαίος και ειλικρινής. Ήταν το πρώτο πράγμα που έμαθα σε ένα από τα κολλέγια της Βοστόνης: True expressions are spontaneous. Οι αυθόρμητες εκφράσεις είναι αληθινές. Εάν ζητήσετε από κάποιον φίλο σας 100 ευρώ ως δάνειο και η πρώτη του αντίδραση είναι να δω, ξέρεις έχω και κάποια έξοδα κλπ., τότε καλά θα κάνετε να του πείτε: Έλα, ρε συ, πλάκα σου έκανα, δεν τα χρειάζομαι. Εάν όμως σου πει χωρίς δεύτερη σκέψη: Βεβαίως, πότε τα θέλεις. Αυτός είναι πραγματικός φίλος.
Κάποτε ένας σθενός φίλος μου και συγγενής στην Αμερική μου δίδαξε κάτι πολύτιμο. Του διηγήθηκα πως κάποιος Έλληνας συμφοιτητής μου δεν μου επέστρεψε 30 δολλάρια που του είχα δανείσει και ο ξάδελφός μου μου απήντησε: «Είσαι πολύ τυχερός». Μα, του λέω γιατί είμαι τυχερός, επειδή έχασα 30 δολλάρια; Και ο φίλος μου και συγγενής μου απήντησε: «Έχασες 30 δολλάρια, αλλά έμαθες έναν άνθρωπο». Δεν ξέχασα ποτέ αυτό το δίδαγμα και κάθε φορά που χάνω, και έχω χάσει πολλές φορές, λέω: Δεν πειράζει, έμαθα ποιος είσαι.
Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι εκμεταλλεύονται τον τίτλο του επαγγέλματός τους για να εξαπατήσουν και να εκμεταλλευτούν τους ανθρώπους τους. Η ειλικρίνεια, η τιμιότητα, η ακεραιότητα και η ανθρωπιά δεν έχουν καμία σχέση με τον τίτλο του επαγγέλματος.
Η σχετικά πρόσφατη περίπτωση της κυρίας Άννας Μιαρίτη, που συμβαίνει να είναι και πατριώτισσά μου, αναφέρομαι στο γεγονός που η αναφερομένη επέστρεψε 20.000 ευρώ και ένα πανάκριβο δαχτυλίδι στην αστυνομία και τελικά στον κάτοχο χωρίς δεύτερη σκέψη. Η ίδια δεν θεωρείται ούτε εύπορη, ούτε πλούσια, απέδειξε όμως πως έχει αρχές που τη συνοδεύουν σε όλη της τη ζωή. Δεν γνωρίζουμε όμως εάν κάποιος επιστήμονας ή επιχειρηματίας θα έκανε το ίδιο. Οι Αγγλοσάξονες έχουν ένα σοφό ρητό για την τιμιότητα: «Honesty is the best policy», Η τιιμιότητα είναι η καλύτερη πολιτική στη ζωή μας.
Το πρόσφατο παράδειγμα στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας που περίπου 100 φοιτητές παρέδωσαν στην ίδια εργασία και ακόμα παραμένουν φοιτητές του Πανεπιστημίου πρέπει να μας προβληματίζει. Σε οποιοδήποτε αμερικάνικο πανεπιστήμιο θα συνέβαινε κάτι τέτοιο, το πανεπιστήμιο θα τους απέλυε flank out και κανένα άλλο πανεπιστήμιο δεν θα τους δεχόταν. Μήπως αυτό μας λέει κάτι για την κουλτούρα των Αμερικάνων;
