Του Αντώνη Χρ. Τσικουρίδη
Κάλλιο ‘ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή!
Τι σ’ ωφελεί αν ζήσεις, και είσαι στην σκλαβιά;
[Από τον «Θούριο» του Ρήγα Φεραίου]
Μπανανία είμεθα… και γιατί να το κρύψωμεν άλλωστε. Πλημμυρίσαμε τον Σαρωνικό με μαζούτ, δημιουργώντας μεγάλης έκτασης οικολογική καταστροφή.
Ω! γλυκιά πατρίδα μάς αφήνεις μόνους. Σώσε μας με την ιστορία μας, με τις αξίες που μας ταξίδεψες.
Ξύπνησέ μας από τον λήθαργο που βρισκόμαστε.
Σώσε μας από το χυδαίο που μας ζώνει αδιάκοπα.
Σώσε μας από τον θανάσιμο εναγκαλισμό για πλουτισμό με τον οποιοδήποτε τρόπο, με οποιοδήποτε μέσο.
Σπείραμε σπόρους ακατάλληλους, σπόρους σάπιους και η συγκομιδή είναι η ακαρπία.
Σώσε μας από την καθηλωτική άρνηση οράματος, αξιοπρέπειας, την χυδαιότητα, τον ωχαδερφισμό.
Πατρίδα η εγκατάλειψη θα ‘ναι η τελευτή μας, το εξευτελιστικό μας τέλος.
Απελθέτω από τούτην την χώρα η αισχύνη, η ντροπή, εξαπατήθηκαν τα όνειρά μας, λεηλατούνται οι ζωές μας. Ποτάμια αίματος κυλούν. Διάβα δεν υπάρχει ποια. Δεν φωτίζουν οι πυρσοί. Σκοτάδι. Παραδέρνουμε μεταξύ του λυτρωτικού σεργιανιού και της κόλασης της απαξίας.
Μοιρολάτρες δεν είμαστε, να ‘τες οι γροθιές.
Ανδρες, σουρέλα λέγανε τα παντελόνια, στη Σκόπελο. Παιδεία στρατηλάτης, μαχητής για την ανύψωση πνευματική των ανθρώπων.
Δεν προκύπτει άλλη αφετηρία από το πνευματικό κάλος της θεάς Αθηνάς.
Κανένας άλλος θεός δεν αγαπήθηκε και δεν λατρεύτηκε τόσο πολύ από τους αρχαίους Ελληνες όσο η Αθηνά. Ηταν η θεά της υγείας και της Σοφίας.
Την τίμησαν για την επίβλεψή της στην ανατροφή των παιδιών.
Θεά της Σοφίας. Κατ’ εξοχήν όμως λατρεύτηκε ως η Αθηνά της σοφίας. Ο Δημόκριτος ο Αβδηρίτης έλεγε για την ιδιότητά της αυτή, ότι η Αθηνά είναι η ίδια η φρόνηση από την οποία γεννιούνται τρία αγαθά: η ορθή σκέψη, ο ορθός λόγος, η εκτέλεση των ορθών πράξεων.
Η Παιδεία αναφέρεται στην νοητική και ψυχική καλλιέργεια του παιδιού εκτός από την παροχή γνώσεων αποσκοπεί στη μόρφωση του ανθρώπου, στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και στην ανάπτυξη του ήθους.
Ο Ζαν – Ζακ Ρουσσώ με τον «Αιμίλιο ή περί αγωγής», έδωσε νέα κατεύθυνση στην Παιδεία, τονίζοντας τη σημασία της φυσικής και ανεπηρέαστης διαμορφώσεως της προσωπικότητας του μαθητή.
«Ας τρέχει, ας χοροπηδά, ας πέφτει εκατό φορές την ημέρα, τόσο το καλύτερο. Θα μάθει πιο γρήγορα να σηκώνεται πάλι. Η ευμάρεια της ελευθερίας εξαγοράζει πολλές πληγές… η Ελευθερία που δίνω στον μαθητή μου αποζημιώνει με το παραπάνω για τις επιπόλαιες ενοχλήσεις, ενοχλήσεις στις οποίες εκτίθεται. Βλέπω πιτσιρικάδες να παίζουν στο χιόνι, κόκκινα μάγουλα, μούσκεμα, που μόλις μπορούν να κινούν τα δάκτυλά τους. Σ’ αυτούς εναπόκειται να πάνε μέσα να ζεσταθούν, δεν το κάνουν. Αν τους αναγκάζαμε θα ένιωθαν περισσότερο την αυστηρότητα του πειθαναγκασμού, ενώ δεν θα ένιωθαν την δριμύτητα του κρύου».
Όλη μας η σοφία συνιστάται σε δουλικές προκαταλήψεις. Όλες μας οι συνήθειες είναι μόνο υποταγή, ενόχληση και καταπίεση. Ο πολίτης άνθρωπος γεννιέται, χει και πεθαίνει μέσα στη σκλαβιά: με τη γέννησή του τον καρφώνουν στο φέρετρο. Όσο έχει ανθρώπινη μορφή, είναι αλυσοδεμένος από τους θεσμούς μας.
Η ουσία της παιδείας, κατά τον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο, είναι η συνεχής αποδέσμευση του πνεύματος. Αυτό φαίνεται από το πολιτιστικό επίπεδο του ανθρώπου. Όσο πιο ψηλά στρέφεται ο πολιτισμός, που είναι αποτέλεσμα παιδείας, τόσο πιο ελεύθερος γίνεται ο άνθρωπος.
Η λέξη παιδεία φανερώνει την εσωτερική καλλιέργεια, δηλαδή την ψυχική, την ηθική και την ανθρωπιστική μόρφωση.
Στις Η.Π.Α., σε όλα τα Πανεπιστήμια και σε αρκετά της Ευρώπης, ό,τι και να σπουδάζεις, υποχρεωτικά διδάσκεται φιλοσοφία.
Παιδεία, ελευθερία έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες, είναι αλληλένδετες. Αδυνατη η μη συνύπαρξή των.
Από τους αρχαίους ποιητές χαρακτηρίζεται η Ελευθερία «ως αθάνατος βασιλεία».
Στα ελληνικά νομίσματα των Συρακουσών η Ελευθερία παριστάνονταν με την μορφή ατίθασου αλόγου.
Ο Τζον Στιούαρντ Μιλλ, άγγλος φιλόσοφος, κοινωνιολόγος και οικονομολόγος, στο έργο του «Περί Ελευθερίας» υποστήριζε πως μόνο οι ελεύθεροι άνθρωποι είναι μεγάλοι άνθρωποι και «με μικρούς ανθρώπους δεν γίνονται μεγάλα πράγματα». Ο Μιλλ στον «Ωφελιμισμό» έγραψε πως είναι καλύτερα «να είσαι δυστυχισμένος Σωκράτης, παρά ευτυχισμένο γουρούνι».
Εδωσε ιδιαίτερη σημασία στης καλλιέργειας των συναισθημάτων ως θεμελιώδους στοιχείου της ηθικής και του φιλοσοφικού του πιστεύω.
Η πίστη του στην ανθρώπινη αυταξία στην κοινωνική πρόοδο, στις απεριόριστες δυνατότητες ανάπτυξης του ατόμου και της ηθικής.
Δεν είναι ανάρμοστο να παρέμβει η Τάνια Τσανακλίδου:
Για δε μ’ αφήνεται ήσυχο;
Αστε με ήσυχο όλοι,
θέλω να ζήσω ελεύθερος,
δίχως ταυτότητα πια.
Πότε ένας άνθρωπος είναι ελεύθερος; Όταν σκέπτεται και δρα ελεύθερα. Ελεύθερη σκέψη είναι η σκέψη που δεν υποτάσσεται σε εξωτερικούς εξαναγκασμούς, αλλά συμμορφώνεται με τους εσωτερικούς, τους δικούς της νόμους.
Είναι παράλογο να μιλάμε για την απελευθέρωση από πάθη και αδυναμίες όταν οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά ο άνθρωπος παραμένει υπόδουλος. Ο άνεργος που βρίσκεται σε απόγνωση είναι ελεύθερος από τον καθημερινό μόχθο και το ωράριο εργασίας, όπως είναι ελεύθερος να κάνει περίπατο στο πάρκο, ταυτόχρονα είναι και δούλος της εξαθλίωσής του.
Ελευθερία είναι η έλλειψη εξαναγκασμού ή καταπίεσης.
Ελευθερία σε τελευταία ανάλυση, είναι η κατοχύρωση της δυνατότητας να δρα κανείς αβίαστα, συνειδητά και υπεύθυνα, μέσα σε κλίμα ασφάλειας αξιοπρέπειας, δικαιοσύνης και σεβασμού όλων των ανθρώπινων δικαιωμάτων, έτσι ώστε δημιουργώντας να επιβεβαιωθεί, να ολοκληρωθεί και να ευτυχήσει ως ον κοινωνικό.
Η Ελευθερία δεν είναι μία έτοιμη κατάσταση, είναι μία κατάκτηση.
