Του Ευθύμιου Ζιγγιρίδη,
Σύμβουλου Επενδύσεων ΒΕng MSc AMIEE MILT
Το Ινστιτούτο εργασίας ανακοίνωσε πριν ένα έτος περίπου κάποια ανησυχητικά στοιχεία σε αθηναϊκή εφημερίδα. Από 11 εκατομμύρια Έλληνες απασχολούνται μόλις 3,6 εκατομμύρια. Πολλοί περισσότεροι άνθρωποι -3,9 εκατομμύρια για να είμαστε ακριβείς- είναι άνεργοι ή συνταξιούχοι. Η Ελλάδα γίνεται χώρα ανέργων και συνταξιούχων. Βασικός λόγος για την παρούσα κατάσταση είναι ότι πλήθος επιχειρήσεων εγκαταλείπουν τη χώρα και δραστηριοποιούνται σε χώρες οι οποίες προσφέρουν φιλικότερο επιχειρηματικό περιβάλλον.
Μέσα στο 2015 και μετά την επιβολή των capital control πάνω από 60.000 ελληνικές επιχειρήσεις έχουν αιτηθεί για Αριθμό Φορολογικού Μητρώου μόνο στη Βουλγαρία και έχουν μεταφέρει μέρος ή το σύνολο των δραστηριοτήτων τους. Επιπλέον άλλες 10.000 επιχειρήσεις το 2015 μετέφεραν τις δραστηριότητες τους στην Κύπρο. Τα capital control ήταν ακόμη ένας σοβαρός λόγος αποχώρησης ελληνικών επιχειρήσεων αφού ήταν σχεδόν αδύνατον να λειτουργήσουν λόγω της αδυναμίας πληρωμής στις εισαγόμενες αναγκαίες Α και Β ύλες για να κατασκευάσουν τα προϊόντα τους.
Ορισμένες εταιρείες αποχωρούν γιατί απλά προσπαθούν να ξεφύγουν από την περιβόητη γραφειοκρατία της Ελλάδας και το γεγονός ότι είναι δύσκολο να προγραμματίσουν μακροπρόθεσμα στην Ελλάδα. Το φορολογικό σύστημα της χώρας είναι επίσης ένας πονοκέφαλος για πολλούς ιδιοκτήτες επιχειρήσεων.
Οι επιχειρήσεις που μετεγκαθίστανται από την Ελλάδα στη Βουλγαρία, παράγουν περίπου 5 δισεκατομμύρια ευρώ (5.3 δισεκατομμύρια δολάρια) ετησίως και απασχολούν περίπου 53.000 ανθρώπους, σύμφωνα με στοιχεία του 2015 από την πρεσβεία της Ελλάδας στη Σόφια.
Οι μεγάλες εταιρείες ακόμη και αν έχουν διατηρήσει τις ελληνικές επιχειρήσεις τους, μερικές πολυεθνικές έχουν μεταφέρει την έδρα τους. Η Fage International, επιχείρηση γαλακτοκομικών προϊόντων, δήλωσε το 2012, όταν άρχισαν να αυξάνονται οι φόροι, ότι θα μεταφέρει τη βάση της στο Λουξεμβούργο. Εκείνη τη χρονιά η Coca-Cola Τρία Έψιλον, η οποία διανέμει τα αναψυκτικά του αμερικάνικου γίγαντα σε 28 κυρίως ευρωπαϊκές χώρες, μετέφερε τη βάση της από την Αθήνα στη Ζουγκ στην Ελβετία. Το 2013, ο Viohalco, μεταποιητής μετάλλων, μετέφερε την έδρα του στις Βρυξέλλες. Οι τελευταίες δύο εταιρείες ισχυρίζονται ότι ο κύριος λόγος ήταν να βελτιωθεί η πρόσβασή τους στο κεφάλαιο. Ωστόσο, οι έντονες αυξήσεις της φορολογίας της Ελλάδας δεν ήταν παρά ένα κίνητρο για να παραμείνουν.
Ξένοι όμιλοι που είχαν υπό τον έλεγχο τους ιστορικές ελληνικές βιομηχανίες αποφάσισαν τα χρόνια του Μνημονίου να τους βάλουν «λουκέτο». Χαρακτηριστική περίπτωση αυτή της γερμανικής εταιρείας Contitech, γνωστή από τα ελαστικά Continental, που είχε το εργοστάσιο παραγωγής μεταφορικών ταινιών ΙΜΑΣ στον Βόλο. Ο γερμανικός όμιλος αποφάσισε τον Μάρτιο του 2016 να σταματήσει μετά από 44 χρόνια τη λειτουργία του εργοστασίου, που απασχολούσε περισσότερους από 130 εργαζόμενους. Ως λόγους για το «λουκέτο» η γερμανική πολυεθνική ανέφερε τη μειωμένη ζήτηση για τα προϊόντα που παράγει η ΙΜΑΣ, λόγω της παγκόσμιας ύφεσης στην εξορυκτική βιομηχανία.
Περίπου ένα χρόνο πριν σταμάτησε οριστικά την λειτουργία της η μεγαλύτερη ελληνική βιομηχανία προϊόντων χάρτου Softex (Αθηναϊκή Χαρτοποιία). Η πολυεθνική Bolton Group που είχε τον έλεγχο της εταιρείας, αποφάσισε να κλείσει το εργοστάσιο του Βοτανικού μετά από μια μεγάλη πυρκαγιά που είχε ξεσπάσει τον Ιούλιο του 2015. Σύμφωνα με τα τότε λεγόμενα της διοίκησης της εταιρείας στα προβλήματα παραγωγής που προκάλεσε η πυρκαγιά, προστέθηκε και η πολύ χαμηλή αποζημίωση που πήρε από τις ασφαλιστικές. Το Υπουργείο Εργασίας είχε προσπαθήσει να κρατήσει ανοιχτό το εργοστάσιο αλλά τελικά δεν υπήρξε πρόοδος στις συνομιλίες με την Bolton, με αποτέλεσμα 200 εργαζόμενοι να μείνουν στον δρόμο. Η Shell και η BP πούλησαν τις δραστηριότητες τους στην χώρα και τα πρατήρια τους αγοράσθηκαν από την Ελληνικά Πετρέλαια και τη Motor Oil. H Bacardi αποχώρησε στις αρχές του 2016 από τη χώρα μετά από 18 χρόνια δραστηριότητας. Επίσης αποχώρησαν η γαλλική εταιρεία Carrefour και η γερμανική Makro.
Άλλες χώρες της ευρωζώνης, όπως η Πορτογαλία και η Ιρλανδία, μείωσαν τους φόρους των επιχειρήσεων για να ενθαρρύνουν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη. (Τα έσοδα από την εταιρική φορολογία της Πορτογαλίας είναι λίγο χαμηλότερα από εκεί όπου ήταν, ως ποσοστό του ΑΕΠ, πριν από την παγκόσμια οικονομική κρίση.) Ωστόσο, η Ελλάδα αύξησε το συντελεστή φόρου εταιρειών από 20% το 2012 σε 29% το 2015. Η άνοδος της φορολογίας στην Ελλάδα καθιστά το ποσοστό της Βουλγαρίας μόλις 10% ακόμα πιο δελεαστικό. Όπως επίσης και το ποσοστό της Κύπρου 12,5% και το 15% της Αλβανίας.
Τελευταίο περιστατικό είναι η εταιρεία Eldorado στην οποία εργάζονται 2.500 άτομα περίπου και δίνει έμμεσα εργασία σε άλλα 3.500 άτομα. Δεν θα κρίνουμε εμείς εάν είναι νόμιμες οι δραστηριότητες της ή όχι. Το ΣΤΕ σε πληθώρα περιπτώσεων τους δικαίωσε. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει τα υπουργεία να επιταχύνουν τις διαδικασίες αδειοδότησης ή μη αδειοδότησης της επιχείρησης. Η συγκεκριμένη εταιρεία είναι από τις μεγαλύτερες στον κλάδο της παγκοσμίως και οι αγορές παρακολουθούν τις επενδυτικές της εξελίξεις στη χώρα μας.
Η κυβέρνηση οφείλει με την εμπειρία 2 και πλέον ετών διακυβέρνησης να κατανοήσει το τεράστιο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Φεύγουν επενδύσεις και μαζί τους πολύτιμα κεφάλαια. Μαζί με τις επιχειρήσεις που αποχωρούν φεύγει και πολύτιμο εργατικό δυναμικό, άτομα με συγκεκριμένες ειδικότητες και σπουδές που δεν μπορούν να επιβιώσουν στην χώρα που γεννήθηκαν και εργάστηκαν μέχρι σήμερα.
Οφείλει να αφήσει όποιες ιδεοληψίες και όποιες θεωρητικές προσεγγίσεις στο θέμα του «επιχειρείν» και της οικονομίας και να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα με ρεαλιστικούς όρους. Τα προβλήματα της αποχώρησης των επιχειρήσεων από την Ελλάδα, οφείλονται στο ασταθές οικονομικό περιβάλλον, υψηλή φορολογία, ατέλειωτη γραφειοκρατία, πολύπλοκες διαδικασίες αδειοδότησης, έλλειψη πρόσβασης σε χρηματοδοτήσεις και τέλος έλλειψη εμπιστοσύνης στη σημερινή κυβέρνηση. Η κυβέρνηση πρέπει να δει τα προβλήματα χωρίς μυωπικά γυαλιά και να θέσει ένα στρατηγικό πλαίσιο με στόχο την επιστροφή των επιχειρήσεων και των επενδύσεων στην χώρα μας.
