Του Μέρκατα Γιώργου,
Φιλόλογου, MSc Συστηματικής Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.
Kάθε χρόνο ζούμε το ίδιο σκηνικό στην Ελληνική εκπαίδευση και την ίδια νοοτροπία από το Υπουργείο Παιδείας. Κάθε καλοκαίρι, διαρροές από πιθανά εκπαιδευτικά συστήματα, δήθεν μεταρρυθμίσεις και αλλαγές σε κάποια τάξη του Λυκείου, στην ύλη των μαθημάτων και γενικότερα στο ωρολόγιο και το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών.
Η αλλαγή κυβέρνησης, ακόμη και Υπουργού, σημαίνει αυτόματα ένα άλλο ισχύον εκπαιδευτικό σύστημα, αλλαγές στις εξετάσεις και μία φιλολογία με διάφορα σενάρια. Οι αλλαγές αυτές είτε εξυπηρετούν κάποιες ελάχιστες φορές μία αληθινή ανάγκη ενώ τις περισσότερες φορές προέρχονται από εμμονές του εκάστοτε Υπουργού ή όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια έχουν βασικό σκοπό την μείωση των ωρών των εκπαιδευτικών (σε διάφορες ειδικότητες) και την αποφυγή προσλήψεων.
Η διαδικασία αυτή, έστω και αν είναι λανθασμένη (ή ας υποθέσουμε ότι γίνεται για καλό σκοπό) δεν μπορεί να γίνεται κάθε χρονιά μέσα στο καλοκαίρι. Τα οργανωμένα κράτη δεν σχεδιάζουν το εκπαιδευτικό τους σύστημα κάθε χρόνο λίγους μήνες πριν ξεκινήσουν τα σχολεία. Οι όποιες αλλαγές πρέπει να σχεδιάζονται σε βάθος χρόνου, με συμμετοχή όλων των σχετικών φορέων και ειδικά των εκπαιδευτικών που βιώνουν το σύστημα από μέσα. Οποιαδήποτε άλλη διαδικασία fast track είναι λογικό να θεωρείται εσκεμμένη, κακόβουλη και προσπαθεί να βρει τους εκπαιδευτικούς απροετοίμαστους.
Το πιο σημαντικό, όμως, σε αυτή την ιστορία είναι ότι δεν είναι δυνατόν (ούτε παιδαγωγικά ούτε καθαρά ανθρώπινα) οι μαθητές της 1ης λυκείου να μην γνωρίζουν στην ουσία σε τι λύκειο θα μπουν και ποιό μονοπάτι θα ακολουθήσουν την επόμενη χρονιά.
Πρέπει, επίσης, όλοι να κατανοήσουμε ότι η μείωση προσωπικού δεν οδηγεί σε καλύτερη εκπαίδευση, όταν η χώρα μας είναι κυρίως νησιωτική και σε πολλές περιοχές ορεινή και δύσβατη με αποτέλεσμα να έχουμε ανάγκη περισσότερους εκπαιδευτικούς στην επικράτεια. Τα αναλυτικά και τα ωρολόγια προγράμματα σπουδών δεν είναι δόκιμο να καταρτίζονται με τεχνοκρατικούς όρους (τουλάχιστον όχι ως επί το πλείστον), ούτε να συγκροτούνται από μικρές επιτροπές χωρίς την άμεση συμμετοχή διδασκόντων.
Φυσικά, όπως προαναφέρθηκε, οι αλλαγές πρέπει να γίνονται σε βάθος χρόνου, ύστερα από σοβαρή μελέτη (έχουμε άλλωστε το επιστημονικό δυναμικό στη χώρα μας) και με διασφάλιση εφαρμογής τουλάχιστον σε βάθος δεκαετίας, όπως έχει συμβεί σε πολλές Σκανδιναβικές χώρες.
Η εκπαιδευτική πολιτική της χώρας επιβάλλεται να χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένη στοχοπόρευση (τι θέλουμε να πετύχουμε, πώς μπορούμε να το πετύχουμε, τι διατιθέμεθα να κάνουμε για αυτό). Η εκπαίδευση και η παιδεία δεν μπορεί να αναπτυχθεί με υγιή τρόπο αν δεν είμαστε αποφασισμένοι, με πρόγραμμα και όραμα.
