Κωστής Παλαμάς

5 Ιουλίου 2017 - 13:39

Του Αντώνη Χρ. Τσικουρίδη

Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές

Δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα…

Βογκήστε τύμπανα πολέμου… οι φοβερές

Σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα!

Σ΄αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα! Ένα βουνό

με δάφνες αν υψώσουμε ως το Πήλιο κι ως την Όσσα,

κι αν το παγώσουμε ως τον έβδομο ουρανό,

ποίον κλεί τι κι αν το πει η δικιά μου γλώσσα;

Άγγελος Σικελιανός

Όσοι ασχολήθηκαν με την ιστορία του 19^ο αιώνα, Έλληνες και ξένοι ιστορικοί, εξέφραζαν σαφώς και κατηγορηματικά την υποψία ότι η παρωδία πολέμου του 1897 υπήρξε κολοσσιαίας έκτασης χρηματιστηριακών κύκλων, προκειμένου να επιτευχθεί η επιβολή διεθνούς ελέγχου επί των δημοσιονομικών της Ελλάδας. Τελικά η βουλή ψήφισε στις 21-2-1898 Νόμο και ο Διεθνής οικονομικός έλεγχος άρχισε να λειτουργεί από τις 28-4-1898 από τη ΔΟΕ (Διεθνή Οικονομική Επιτροπή). Τα δάνεια που πήραμε, εξοφλήθηκαν περίπου μετά από 100 χρόνια. Μας θυμίζουν όλα τούτα σήμερα.

Υπέγραψαν οι σημερινοί πολιτικοί ηγέτες την φτωχοποίηση της χώρας μέχρι το 2060. Υποχρεώνεται μέχρι τώρα η χώρα να έχει πρωτογενή πλεονάσματα 2%… που σημαίνει νέους φόρους, μείωση συντάξεων, μείωση παροχών υγείας και πολλών δεινών.

Υπάρχει παράκρουση των κυβερνώντων για εξουσία παραδίδοντας τα ιερά και όσια της πατρίδας. Τι ειδεχθέστερο έχουν να πράξουν; Πολλά το κόμμα του εκχυδαϊσμού.

Παραδοθήκαμε, παραδοθήκαμε, σκυλέψαμε για μια ακόμα φορά το σώμα της πατρίδας. Το να ασχολείσαι με τους απίστευτους κυβερνώντες, με το αναμφισβήτητο …πολιτικό ήθος, καλόν είναι να περπατάς στο ακρογιάλι απολαμβάνοντας τα λαμπυρίσματα, τα παιχνιδίσματα, του ήλιου στη θάλασσα, να αναφωνείς να τη η ζωή, η ομορφιά της, ανυψώνεσαι. Τα όνειρα να ναι γλυκά, αισιόδοξα για τα μελλούμενα. Θα περάσει κι αυτό με μικρούς ή μεγάλους αγώνες.

Ως πότε δούλοι; Ως πότε υποταγμένοι.

Ο Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα στις 13 Ιανουαρίου του 1859, έζησε μέχρι 27 Φεβρουαρίου 1943. Η κηδεία του έμεινε ιστορική, καθώς μπροστά σε έκπληκτους Γερμανούς κατακτητές, χιλιάδες κόσμου τον συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία στο Α΄ νεκροταφείο Αθηνών ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο.

Τι να πρωτοκαταθέσεις για την πολυσχιδή προσωπικότητα του Κωστή Παλαμά. Ο Μίκης Θεοδωράκης συμπυκνώνει με λίγες λέξεις, λέγοντας ότι ο Παλαμάς είχε μεγαλύτερη επιρροή από 10 πρωθυπουργούς. Ο Παλαμάς ήταν από τους πολυγραφότερους Έλληνες λογοτέχνες και πνευματικούς ανθρώπους. Σε ηλικία επτά χρονών έμεινε ορφανός από πατέρα και μητέρα. Το 1876 πήγε στην Αθήνα να σπουδάσει Νομικά. Μα η νομική επιστήμη δεν ήταν αυτό που επιθυμούσε. Το 1879 έγινε τακτικός συντάκτης της σατιρικής εφημερίδας «Ραμπαγάς». Εκφραστής της λαϊκής ψυχής του ελληνικού ταπεραμέντου, «Αγάπα και ξεφάντωνε και δούλεψε και ζήσε και προσηλώσου στη ζωή σα τον κισσό στο δένδρο· Και δέσου με τη γη αυτή στρείδι στο βράχο επάνω και μη σε μέλλει που θα πας τα μάτια σου όταν κλείσεις». Το 1892 εκδίδει ποιητική συλλογή: «Τα μάτια της ψυχής μου». Στον πρόλογό του ονομάζει εθνική γλώσσα τη δημοτική . Έντονη η μορφή της γυναίκας σε αυτή τη συλλογή:

«Μέσα στον κόσμο χωριστή , μέσα σε τόσες μία,

περνάς και μέσα στις καρδιές γεννάς την τρικυμία

και στην ψυχή μου, θάλασσα βαθειά γαληνεμένη

το πέρασμα σου, τα όνειρά σου αύρα τα ανασταίνει»

Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, ο Κωστής Παλαμάς, μαζί με άλλους Έλληνες λογίους, προσυπέγραψε την έκκληση των Ελλήνων διανοουμένων προς τους διανοούμενους ολόκληρου του κόσμου, με την οποία αφενός μεν καυτηριαζόταν η κακόβουλη ιταλική επίθεση, αφετέρου δε, διέγειρε την παγκόσμια κοινή γνώμη σε επανάσταση συνειδήσεων για κοινό νέο πνευματικό μαραθώνα.

Ο Παλαμάς γνώρισε την αληθινή δόξα, που του την πρόσφεραν απλόχερα το κοινό, ο λαός , η δική μας και η ξένη κριτική, το επίσημο κράτος. Εκτός από το Αριστείο των Γραμμάτων και Τεχνών, πήρε επίσης τον Αργυρό Σταυρό Ιπποτών Τάγματος Σωτήρος· Το 1926 έγινε μέλος της Ακαδημίας και το 1930 έγινε πρόεδρός της.

Υποστηρικτής της δημοτικής, υποδέχθηκε με ευνοϊκή κριτική το ταξίδι μου. Μία μόλις μέρα αφότου το διάβασε, έγραψε το άρθρο «Το επαναστατικόν βιβλίον του κ. Ψυχάρη» εκφράζοντας ενθουσιώδεις κρίσεις, χωρίς βέβαια να παραλείψει να επισημάνει και τις ακρότητες του συγγραφέα. Η υποστήριξή του προς όλες τις προσπάθειες καθιέρωσης της δημοτικής ήταν συνεχής και έμπρακτη. Συνεργαζόταν με το περιοδικό-όργανο του δημοτικισμού «Ο Νουμάς» από το πρώτο κιόλας τεύχος και στη δημοτική, έγραψε όχι μόνο τα ποιήματα αλλά και τα (λίγα) διηγήματά του. Η κορυφαία έκφραση της «λυρικής σκέψης» του Παλαμά είναι ο « Δωδεκάλογος του Γύφτου» (1907). Στο πνευματικό του ταξίδι ο Γύφτος θα γκρεμίσει και θα ξαναχτίσει τον κόσμο όλο. Θα απαρνηθεί την δουλειά, την αγάπη, τη θρησκεία, την αρχαιότητα, το Βυζάντιο και όλες τις πατρίδες, αλλά και θα αναστήσει μέσα από την τέχνη, μαζί και τη μεγάλη χίμαιρα της εποχής, τη Μεγάλη Ιδέα. Θα υμνήσει τον ελεύθερο λαό του. Θα καταλήξει προσκυνώντας τη φύση και την επιστήμη.

Ακολουθούν δύο αποσπάσματα από το ποίημα ο «Δωδεκάλογος του Γύφτου»:

Όσο να σε λυπηθεί της αγάπης ο Θεός,

και να ξημερώσει μιαν αυγή,

και να σε καλέσει ο λυτρωμός,

ω Ψυχή παραδαρμένη από το κρίμα!

Και θ’ ακούσεις τη φωνή του λυτρωτή,

θα γδυθείς της αμαρτίας το ντύμα,

και ξανά κυβερνημένη κι αλαφρή,

θα σαλέψεις σαν τη χλόη, σαν το πουλί,

σαν το κόρφο το γυναικείο, σαν το κύμα,

και μην έχοντας πιο κάτου άλλο σκαλί

να κατρακυλήσεις πιο βαθιά