Του Νίκου Κυριαζή,
Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Η επένδυση για τη μετατροπή του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού, είναι μαζί με τον ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline, Αγωγός Αερίου Διαμέσου της Αδριατικής) οι δυο μεγαλύτερες επενδύσεις που προβλέπονται στην Ελλάδα.
Μετά τις συνηθισμένες για την Ελλάδα καθυστερήσεις, οι εργασίες αναμένονταν να αρχίσουν στις αρχές του 2017. Και ξαφνικά μάθαμε στα τέλη Ιανουαρίου πως οι εργασίες δεν θα αρχίσουν, γιατί ο δασάρχης Πειραιά δεν δίνει την απαραίτητη άδεια.
Βρισκόμαστε μπροστά σε δυο σύγχρονα νέα ελληνικά θαύματα (αν δεν πρόκειται για το γνωστό διαρκές τρίτο ελληνικό θαύμα της μίζας όπως υποψιάζονται μερικοί). Είτε τα τελευταία 14 χρόνια που δεν χρησιμοποιείται ως αεροδρόμιο φύτρωσε νέο έδαφος μέσα στο μπετόν των κτιρίων και την άσφαλτο των αεροδρομίων, αόρατο για τον δασάρχη. Είτε ο δασάρχης, ως Ωραία Κοιμωμένη ή Χιονάτη, είχε κοιμηθεί μυστηριωδώς στις αρχές του 20ου αιώνα, ξύπνησε τώρα, και έτσι δεν υπέπεσε στην αντίληψη του πως το Ελληνικό, τα τελευταία σχεδόν 100 χρόνια είναι αεροδρόμιο και όχι δάσος (λειτουργούσε ως αεροδρόμιο Χασάνι πολλά χρόνια πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο).
Πέρα από την ειρωνεία, το θέμα αναδεικνύει την χαώδη και εχθρική στις επενδύσεις γραφειοκρατία. Το έργο εκτιμάται ότι για κάθε έτος κατασκευής, και μετά, λειτουργίας, θα συνεισφέρει 1% στο ΑΕΠ, δηλαδή 1,75 δισ. Έτσι κάθε μήνα που καθυστερεί ο δασάρχης να δώσει την άδεια, η Ελλάδα χάνει 175 εκατομμύρια ΑΕΠ.
Ο παραλογισμός όμως είναι ακόμα μεγαλύτερος, αφού το έργο έχει εγκριθεί από τη Βουλή, τη νομοθετική εξουσία, οπότε είναι εκπληκτικό πως η γραφειοκρατία και το νομικό χάος είναι τέτοιο, ώστε ένας απλός υπάλληλος να μπλοκάρει ένα έργο εγκεκριμένο από τη Βουλή.
Δυστυχώς όμως, αυτά τα φαινόμενα να μπλοκάρονται ή να καθυστερούν συμφωνημένα έργα, είναι συνηθισμένα στην Ελλάδα. Έγινε με το γκολφ του Αφάντου στην Ρόδο (παρέμβαση της αρχαιολογικής μετά την εκχώρηση-σύμβαση με το δημόσιο) στη συμφωνία ΔΕΣΦΑ-SOCAR για την ιδιωτικοποίηση της (μνημονιακής υποχρέωσης αξίας 386 εκατ. ευρώ, που ο κ. Σκουρλέτης άλλαξε μονομερώς τους όρους της συμφωνίας με αποτέλεσμα την ματαίωσή της και την αποχώρηση των Αζέρων, που κινδυνεύει να συμπαρασύρει και τον TAP). Έγινε με τη συμφωνία της επένδυσης της μονής Τοπλού στην Κρήτη (για περιβαλλοντικούς λόγους). Έγινε για τον Αστέρα Βουλιαγμένης (με αποτέλεσμα ευτυχώς μόνο καθυστέρηση). Παρά λίγο να γίνει με την COSCO, όταν ο κ. Δρίτσας προσπάθησε να τροποποιήσει μονομερώς τη συμφωνία εκχώρησης του β΄ τμήματος του Πειραιά, αλλά εκδιώχθηκε μετά μάλλον την απαίτηση των Κινέζων. Έγινε με τις επενδύσεις του εμίρη Αλ Θανί του Κατάρ στον Ιούνιο, πατέρα του σημερινού μονάρχη.
Όλα αυτά θα είχαν αποφευχθεί, αν δεν είχαμε αυτή τη χαώδη πολυνομία και γραφειοκρατία, αν π.χ., η αρχαιολογική και το δασαρχείο είχαν κάνει έγκαιρα και όχι εκ των υστέρων την δουλειά τους, αν είχαμε παντού κτηματολόγιο με απόλυτα σαφείς όρους χρήσης γης κ.λπ. Αλλά βρισκόμαστε ήδη προς το τέλος της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα και δεν τα έχουμε, αυτά τα αυτονόητα που οι προοδευμένες χώρες έχουν από τον 19ο αι. (λεπτομέρεια: ήδη στη δεκαετία του 1860, επί Ναπολέοντα Γ΄) τα αμπέλια της Βουργουνδίας κατατάχθηκαν σε διαφορετικές κατηγορίες, που ισχύουν μέχρι σήμερα, δίνοντας το γνωστό κύρος και brandname των grandscrus, όπως το Romanée-Conti, πιθανότερο, το ακριβότερο κρασί του κόσμου).
Και γι’ αυτή την κατάσταση ευθύνεται όλες οι μεταδικτατορικές κυβερνήσεις και η σημερινή, που βρίσκονται μόνο δυο χρόνια στην εξουσία, λιγότερο από όλες για την γραφειοκρατία, αλλά πολύ για την εχθρική στάση υπουργών της, απέναντι στις επενδύσεις.
Η γραφειοκρατία υποθάλπτει και τη διαφθορά. Σύμφωνα με το World Transparency Index 2015, το 2015 η Ελλάδα κατατασσόταν στη θέση 58 (με 46 βαθμούς στα 100) πίσω ακόμα και από αφρικανικές χώρες όπως η Μποτσουάνα (28η , 63/100) και η Ρουάντα του εμφυλίου πολέμου (44η 54/100).
Και στη γραφειοκρατία και διαφθορά προστίθεται και η πολύ υψηλή φορολογία κερδών 29%, σε σύγκριση με 10-12% της Ιρλανδίας, Κύπρου, Βουλγαρίας κ.λπ., και η αστάθεια του φορολογικού συστήματος.
Όσο αυτά δεν αλλάζουν, δεν μπορούμε να αισιοδοξούμε για το μέλλον. Η γραφειοκρατία, η διαφθορά και η υψηλή φορολογία σκοτώνουν τις επενδύσεις και χωρίς επενδύσεις σκοτώνεται η ανάπτυξη.
