Toυ Ευθύμιου Ζιγγιρίδη, Συμβούλου Επενδύσεων BEng MSc MILTAMIEE
Ρίχνοντας κάποιος μια ματιά στην δημόσια πύλη προσέλκυσης ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα, το Enterprise Greece, θα δει ότι μέσα στο 2015 οι συνολικές ακαθάριστες εισροές επενδυτικών κεφαλαίων έφθασαν το 650 εκ ευρώ μειωμένες κατά 73% σε σχέση με το 2014, έτος κατά το οποίο η χώρα προσέλκυσε 7,7 δια ευρώ άμεσων συνολικών εισροών από ξένες επενδύσεις με καθαρές εισροές 5,7 δισ. ευρώ. Tο 2015 εμφανίζεται να έφυγαν εκτός χώρας 261,4 εκατ. και οι καθαρές εισροές για το 2013 ανέρχονται στα 2,122 δις. (Υπουργείο Οικονομικών). Παρόμοια εικόνα εμφανίζεται το 2016. Επιπλέον το 2015 οι καθαρές εισροές ξένων επενδυτικών κεφαλαίων σημείωσαν σημαντική μείωση σε σχέση με το 2014 και εμφάνισαν αρνητική τιμή (-261,4 εκατ. ευρώ), δηλαδή τάσεις αποεπένδυσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά την οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα από το 2010, οι επιδόσεις της χώρας στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων ήταν αρκετά ικανοποιητικές μέχρι το 2014, γεγονός που προκύπτει από τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομίας. Το 2015 λοιπόν οι συνολικές (ακαθάριστες) εισροές επενδυτικών κεφαλαίων μειώθηκαν σημαντικά, ως αποτέλεσμα των capitalcontrols και της γενικότερης οικονομικής και πολιτικής αστάθειας. Επιπλέον η αργοπορία της κυβέρνησης ψήφισης του Αναπτυξιακού Νόμου και ενεργοποίησης των κοινοτικών κονδυλίων δημιούργησε προβλήματα. . Η συγκριτική μελέτη του ΚΕΠΕ αναφορικά με την πορεία των ξένων επενδύσεων την τριετία 2012-2014 είναι καταλυτική και δεν επιτρέπει καν συγκρίσεις για το πώς εξελίσσεται η κατάσταση. Μεγάλες επενδύσεις όπως η αξιοποίηση του Ελληνικού, ο αγωγός TAP, η τοποθέτηση της Fairfax στη Eurobank, απέφεραν 9,7 δια ευρώ, ενώ έργα fast track άλλα 1,4 δισ. Σε επίπεδο ΣΔΙΤ η τριετία ήταν θετική με 1,8 δισ. ευρώ σε έργα, ενώ 5,5 δισ. απέφεραν οι τότε επανεκκινήσεις από το υπουργείο Ανάπτυξης. Αν στο παραπάνω τοποθετηθούν οι δρομολογημένες αλλά με πολλές καθυστερήσεις αποκρατικοποιήσεις του ΔΕΣΦΑ με την είσπραξη 400 εκατ. ευρώ, του ΟΠΑΠ (652 εκατ. ευρώ) και άλλα projects του ΤΑΙΠΕΔ, όπως αυτό στο Παλιούρι της Χαλκιδικής, φθάνουμε στα 3,1δισ ευρώ. Σήμερα η πορεία των αποκρατικοποιήσεων ουσιαστικά είναι αυτή που είχε προωθήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, με το 1 δισ. ευρώ που προέρχεται από την αξιοποίηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων ή την ολοκλήρωση της συμφωνίας του ΟΛΠ με την COSCO να αποτελούν «ουρές» μιας προηγούμενης πολιτικής.
Στις αρνητικές ροές των άμεσων ξένων επενδύσεων θα πρέπει να προστεθούν και οι επενδύσεις, που είτε εξαιτίας ολιγωριών της κυβέρνησης είτε λόγω επιχειρηματικών αποφάσεων που σχετίζονται με τους προαναφερθέντες προβληματισμούς δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Για παράδειγμα, σύμφωνα με υπολογισμούς των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που επικαλείται και η Τράπεζα της Ελλάδος, οι επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα, οι οποίες στοχεύουν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης μέσω ολοκληρωμένων συστημάτων, θα μπορούσαν να φθάσουν σε 20 έως 30 δισ. ευρώ τα αμέσως επόμενα χρόνια. Αντ’ αυτού έχουμε πολυετείς καθυστερήσεις στην ιδιωτικοποίηση του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ), της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου (ΔΕΠΑ), υβριδικούς πειραματισμούς για το ιδιοκτησιακό του Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), καθυστέρηση στο άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού κ.τ.λ.
Ίδια κατάσταση ισχύει , περισσότερο ίσως από όλες τις αποκρατικοποιήσεις και για το Ελληνικό, όπου ο ανάδοχος που αναδείχτηκε πριν από δύο χρόνια θα μπορούσε να είχε ξεκινήσει τις υποχρεωτικές επενδύσεις ελάχιστου ύψους 4,5 δισ. ευρώ.
Υπάρχει πληθώρα επενδυτών οι οποίοι για προφανείς λόγους κρατήθηκαν μακριά από την επενδυτική δραστηριότητα στη χώρα μας αν και είχαν δηλώσει κάποιο ενδιαφέρον αρχικά. Παρακάτω περιγράφονται κάποιες από τις προσδοκώμενες επενδύσεις που δεν ξεκίνησαν ποτέ
Η ιταλική ενεργειακή Enel, η εταιρεία που προκάλεσε λόγω του σχετικού θεσμικού πλαισίου τους διαγωνισμούς για τις έρευνες και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στη δυτική Ελλάδα, όταν αυτοί έγιναν στις αρχές του 2015 δεν εμφανίστηκε. Στον ελληνικό σιδηροδρομικό χάρτη, η αμερικανική εταιρεία σιδηροδρομικών μεταφορών Watco Companies, LLC ύστερα από αλλεπάλληλες επαφές που έκανε με σκοπό να συμμετάσχει στον διαγωνισμό γα την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, τελικά απείχε. Η APM Terminals, θυγατρική της Maersk που θεωρείται το αντίπαλο δέος της Cosco για τον Πειραιά, παρά τις σαφείς δηλώσεις της το 2014 περί ενδιαφέροντος για τον Πειραιά, απείχε μεγαλοπρεπώς στον γύρο των δεσμευτικών προσφορών. Συμμετοχές που θα μπορούσαν να έχουν οδηγήσει ίσως σε υψηλότερα τιμήματα και σε βελτίωση του επενδυτικού κλίματος για τη χώρα.
Τα capital controls έδωσαν τη χαριστική βολή όχι μόνο στους δυνητικούς επενδυτές που κοιτούσαν ήδη την Ελλάδα με τα… κιάλια, αλλά και στους εδώ εκτεθειμένους. Η Σόφτεξ της Bolton Group, η ΙΜΑΣ της Conti Tech, η Makro Hellas Cash & Carry της γερμανικής Metro Group, η Hellenic Steel της ιταλικής ILVA, η Groupon της ομώνυμης πολυεθνικής είναι μερικοί μόνον από τους ξένους ομίλους που έβαλαν «λουκέτο».
Στα συρτάρια το νομοσχέδιο του Υπουργείου Μεταφορών για τα υδατοδρόμια. Ειδικότερα το νομοσχέδιο για την «Ίδρυση, λειτουργία και εκμετάλλευση αεροδρομίων επί υδάτινων επιφανειών» ετέθη σε δημόσια διαβούλευση τον Αύγουστο και ολοκληρώθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου.Έκτοτε δεν έχει κατατεθεί προς συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή.
Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε προσφάτως σε συνέντευξη του και ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Hellenic Seaplanes κ. Νικόλας Χαραλάμπους, τονίζοντας ότι «Εάν μέχρι την ερχόμενη τουριστική σεζόν δεν έχει αδειοδοτηθεί ικανοποιητικός αριθμός υδατοδρομίων που να εξασφαλίζει στις εταιρείες βιωσιμότητα, υδροπλάνα δεν θα έρθουν στην Ελλάδα».
Οι λόγοι οι οποίοι οδηγούν τις επιχειρήσεις να αποφεύγουν επενδυτικά τη χώρα μας ή ακόμη και να «δραπετεύουν σε άλλες κοντινές ή μακρινές χώρες για να τοποθετήσουν τα κεφάλαια τους είναι η πολιτική αστάθεια, το ρευστό επιχειρηματικό περιβάλλον, η υψηλή φορολογία, οι ελλιπείς υποδομές, η γραφειοκρατία η διαφθορά κα κ.τ.λ. αυτά τα προβλήματα δεν είναι σημερινά. Είναι παθογένειες πολλών ετών ωστόσο η μη ικανή διακυβέρνηση των τελευταίων δύο ετών έχει φέρει την οικονομία στα πρόθυρα της καταστροφής.
Είναι καιρός λοιπόν να τελειώνουμε με τις αξιολογήσεις, να μπούμε στην ποσοτική χαλάρωση προκειμένου να αντλήσουμε φθηνότερο χρήμα και κάποια στιγμή να βγούμε στις αγορές. Η χώρα χρειάζεται επενδύσεις άμεσα, χρειάζεται τη δημιουργία θέσεων εργασίας και επίσης χρειάζεται να σταματήσει την διαρροή των τεραστίων χρηματικών ποσών εκτός χώρας και κυρίως την διαρροή του πιο σημαντικού κεφαλαίου της, τους νέους επιστήμονες της.
