Του Θωμά Στραβέλη, συγγραφέα – πανεπιστημιακού
Ποιος το γνωρίζει αυτό; Στη διάρκεια ερευνών του στο Άγιον Όρος, ο Γρηγόρης Βερναρδάκης, από τη Μυτιλήνη, ένας από τους καλύτερους φιλόλογους της χώρας μας, καθηγητής τού πανεπιστημίου της Αθήνας, είχε την τύχη να βρει άγνωστο κώδικα των «Ηθικών» τού Πλουτάρχου, τον οποίο και χρησιμοποίησε, κατάλληλα, σε μια από τις εκδόσεις της βιβλιοθήκης Τώυμπερ. Η έκδοση αυτή θεωρήθηκε ως σημαντικό επιστημονικό επίτευγμα της εποχής τού Βερναρδάκη, αλλά η διεύθυνση της βιβλιοθήκης Τώυμπερ ανέθεσε (το 1926) σε ομάδα Γερμανών φιλολόγων την επεξεργασία και παρουσίαση νέας έκδοσης. Όμως, στην Ελλάδα, είχαμε (κι έχουμε) πάντα τους καλύτερους φιλόλογους.
Ο Βερναρδάκης χρειάστηκε χρήματα, που δεν του δόθηκαν ποτέ. Προτιμούμε, πάντως, μια ηθική «μέτριας ποιότητας», αλλά ευχάριστη, κι όχι μια ηθική «άριστης ποιότητας», αλλά δυσάρεστη. Αναφέρω την ηθική της μέτριας και άριστης ποιότητας έχοντας κατά νου τα «Ηθικά» τού Πλουτάρχου. Τούτη την ώρα, μια θάλασσα από γερμανικές καταστροφές, όσο κι αν ψάξουμε, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να βρούμε το βυθό της.
Όσο κι αν πασχίσουμε (και με κάποιο τρόπο καλύψουμε τα μάτια μας με τις παλάμες), από το βαθύ σκοτάδι που τα σκέπασε όλα, δε θα τα καταφέρουμενα μη σκορπίσει ο νους μας. Στην πραγματική ζωή, η λογική τού παράλογου θα ήθελε την αυτοκτονία. Αν αυτοκτονήσουμε, εκμηδενίζουμε τη συνείδηση, μέσα στην οποία το όραμα του παράλογου βρίσκει την υποστήριξή του. Με άλλα λόγια, εκμηδενίζοντας τον άνθρωπο, για να εκμηδενίσουμε το πρόβλημά του, δεν μπορεί να είναι λύση. Η εξέγερση ενάντια στην απανθρωπιά τού παράλογου είναι η καλύτερη λύση. Συνέβησαν (και συμβαίνουν) πολλά παράλογα σ’ αυτή τη χώρα… Σήμερα, αν κλείσουμε τα μάτια μας στην κάθε ασχήμια, θ’ αφήσουμε έξω και την ομορφιά. Λοιπόν, προσοχή! Επαγρύπνηση!
