Γράφει ο Κων. Απ. Σουλιώτης, Επ. λυκειάρχης
Σε προηγούμενο άρθρο μου, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα μας, με θέμα «Οι γονείς και το παιδί» αναφέρθηκα, μεταξύ των άλλων, και στο γεγονός ότι «καμία διδασκαλία δεν μπορεί να είναι τόσο αποτελεσματική στην αγωγή του παιδιού, όσο το ζωντανό παράδειγμα του παιδαγωγού και των γονέων. Συνήθως το παιδί ακολουθεί το δρόμο που του χαράσσουν οι γονείς του. Γι αυτό επιβάλλεται οι γονείς να είναι πολύ προσεκτικοί στα λόγια τους και στις πράξεις τους, να δημιουργούν ευχάριστη ατμόσφαιρα στο σπίτι και να αποφεύγουν – πάση θυσία- οτιδήποτε είναι δυνατόν να βλάψει την αγωγή του παιδιού».
Εάν οι συμπεριφορές των γονέων, είναι αρνητικές για τη καλή αγωγή του παιδιού και οι συμπεριφορές του παιδιού προς τους γονείς του θα είναι διαχρονικά αρνητικές. Σε κάθε, όμως, περίπτωση υπάρχουν καθήκοντα και υποχρεώσεις παιδιών προς στους γονείς τους, όπως η αγάπη, ο σεβασμός, η τιμή και πολλά άλλα. Θα αναφερθούμε – με λίγα λόγια – στις βασικότερες υποχρεώσεις και καθήκοντα των παιδιών προς τους γονείς τους.
Βασική υποχρέωση – και πρώτη θα λέγαμε- του παιδιού προς τους γονείς του είναι η τιμή. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν την εκδήλωση και απόδοση της τιμής του παιδιού προς τους γονείς καθήκον αναγκαίο και σπουδαίο, διότι η λέξη τιμή προέρχεται από το ρήμα τιμώ που σημαίνει υπολογίζω ότι σε κάποιον, εν προκειμένω στους γονείς, απονέμω σε ένδειξη αναγνώρισης της υπεροχής, της αξίας, του σεβασμού, της ευγνωμοσύνης, της υλικής και κυρίως της ηθικής διάκρισης.
Επιγραμματικά θα αναφερθούμε σε κάτι σχετικό που γράφει ο τραγικός φιλόσοφος Ευριπίδης: «Όστις τους τεκόντας εν τω βιω σέβει ος δε έστι και ζων και θανών Θεού φίλος. Ούτι έστι παισί τούτου κάλλιον γέρας ή πατρός εσθλού καγαθού πεφυκέναι και τοις τεκούσιν αξίαν τιμή νέμειν». Δηλαδή, «Όποιος στη ζωή του σέβεται αυτούς που τον γέννησαν (τους γονείς) αυτός και ενόσω ζει και όταν πεθάνει θα είναι φίλος του Θεού. Δεν υπάρχει για τα παιδιά πιο ωραίο βραβείο από το να έχουν γεννηθεί από πατέρα ένδοξο και ηθικά ολοκληρωμένο και να αποδίδουν στους γονείς τιμήν αντάξια». Επίσης γράφει: «Τρεις εισίν αρεταί, τας χρεών σε ασκείν, τέκνον Θεούς τιμάν, τους τε θρέψαντας γονείς, νόμους τε κοινής Ελλάδος. Και ταύτα ορών κάλλιστον έξεις στέφανον ευκλείας αεί». Δηλαδή, « Τρείς αρετές υπάρχουν. Αυτές έχεις χρέος, εσύ παιδί μου, να ασκείς. Να τιμάς τους Θεούς και τους γονείς σου που σε ανέθρεψαν και τους νόμους της Ελλάδος μας. Και, εάν πράττεις αυτά θα έχεις πάντοτε πολύ ωραίο (τιμημένο) στεφάνι δόξας».
Με την 5η εντολή της Π. Διαθήκης ο Θεός συνιστά: «Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, ίνα ευ σοι γένηται και ίνα μακροχρόνιος γένη επί της γης…». Ο Απ. Παύλος γράφει προς τους Εφεσίους ότι αυτή η εντολή είναι η μόνη που περιέχει υπόσχεση για να ευτυχήσει και να ζήσει το παιδί πολλά χρόνια και ευτυχισμένα χρόνια στη γη διότι αυτό είναι δίκαιο.
Όταν το παιδί τιμά τους γονείς του σημαίνει ότι σέβεται τους γονείς του, οι οποίοι είναι όργανα του Θεού που μεταλαμπαδεύουν τη ζωή στους αιώνες. Όταν το παιδί σέβεται τους γονείς του υποτάσσεσαι και υπακούει στο θέλημα τους, που δεν είναι άλλο από την ευτυχία του. Το παιδί, λέγει ο Απ. Παύλος δεν πρέπει ποτέ να είναι ανυπάκουο στους γονείς του: «τα τέκνα υπακούετε τοις γονεύσιν υμών εν Κυρίω»(Εφες.6,1), διότι μετά το Θεό οι γονείς είναι εκείνοι που είναι οι μεγαλύτεροι τους ευεργέτες με τις φροντίδες τους για την καλή αγωγή τους, την πρόοδο τους και την ευδαιμονία τους. Το παιδί πρέπει να έχει πάντοτε εμπιστοσύνη προς τους γονείς του, γιατί αυτοί είναι πραγματικά έμπιστοι σύμβουλοί του, που θέλουν και επιδιώκουν πάντοτε το καλό του. Γι αυτό και το παιδί δεν πρέπει ποτέ να αποκρύπτει τις σκέψεις του από τους γονείς του. Μόνον αυτοί είναι οι σύμβουλοι της εμπιστοσύνης και με την καθοδήγησή τους θα βαδίσει με ασφάλεια το σωστό δρόμο στη ζωή του.
Όλα τα παραπάνω καθήκοντα του παιδιού προς τους γονείς του στηρίζονται στην αγάπη που πρέπει να έχει και να αισθάνεται γι αυτούς. Η στοργή του προς τους γονείς του πρέπει να είναι ειλικρινής και ανιδιοτελής. Ποτέ το παιδί δεν επιτρέπεται να κακομεταχειρίζεται τους γονείς του όταν είναι άρρωστοι ή γέροντες και όχι μόνον. Στην Αγία Γραφή διαβάζουμε: «Ως βλάσφημος ο εγκαταλείπων τον πατέρα αυτού και καταραμένος υπό Κυρίου ο παροργίζων την μητέρα αυτού»(Σοφ. Σειραχ 3,16).
Ο Μέγας Βασίλειος στον 8ο λόγο του στην Εξαήμερον γράφει ένα διδακτικότατο παράδειγμα της στοργής του παιδιού προς τους γονείς του : «Η περί τους γεράσαντας γονείς των πελαργών πρόνοια, είναι αρκετή να κάνει τους παίδας μας φιλοπάτορας. Διότι οι πελαργοί, όταν ο πατήρ, λόγω του γήρατος, χάσει τα πτερά του, κάνουν κύκλο γύρω του και με τα δικά του πτερά τον περιθάλπουν και τον ταΐζουν και τον βοηθούν να πετάξει. Ανταποδίδουν την ευεργεσία, την οποία πήραν από τον πατέρα τους χάριν ευγνωμοσύνης. Και τούτο, λέγει, είναι γνωστό σε όλους τους ανθρώπους, οι οποίοι την ανταπόδοση της ευεργεσίας την ονομάζουν αντιπελάργηση…» και παροτρύνει τα τέκνα να μη φανούν ποτέ κατώτερα κατά την αρετή από τα παιδιά των πελαργών.
Η αγάπη και η φροντίδα είναι τα δυο στοιχεία, που πρέπει να δείχνουν από σεβασμό τα παιδιά προς τους γονείς τους, όπως και ο Ιησούς Χριστός, όταν ήταν παιδί, υποτάσσονταν στο θέλημα των γονέων του.
Η υπακοή, ο σεβασμός και η φροντίδα που θέλουν οι γονείς από τα παιδιά τους αποβλέπουν πάλι στο δικό τους καλό. Ο Τωβίτ της Π. Διαθήκης συμβούλευε τον υιό του, λέγοντας: «Παιδί μου, εάν αποθάνω, θάψε με και μη περιφρονήσεις τη μητέρα σου, να μην τη λυπήσεις, παιδί μου, και να θυμάσαι πόσους κινδύνους πέρασε αυτή για σένα» (Τωβ. 4,3-4)
Κλείνοντας θα ήθελα να σημειώσω ότι όταν το παιδί δεν διαθέτει την αγάπη, το σεβασμό και την ευγνωμοσύνη προς τους γονείς του είναι απάνθρωπος, γιατί, όπως λέγει ο Σωκράτης, η ευγνωμοσύνη είναι δικαιοσύνη, ενώ η αγνωμοσύνη είναι αχαριστία και αδικία. Συνεπώς, τι άνθρωπος μπορεί να είναι ένας που στη ζωή του δεν αναγνωρίζει τις προσφορές των γονέων του προς αυτόν, αφού είναι γνωστόν ότι όταν η ευγνωμοσύνη συνδέεται με το σεβασμό και την αγάπη λέγεται αφοσίωση και σύμφωνα με τη γνώμη των μεγάλων πατέρων της Εκκλησίας και άλλων μεγάλων σοφών της αρχαιότητας, αφοσίωση οφείλουν οι άνθρωποι προς τον Θεό, στους γονείς και στους μεγάλους ευεργέτες. Ο καθένας μας ας είμαστε προσεκτικοί και συνεπείς στη ζωή μας με ό,τι σημαίνει αυτό…
