ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Το θρυλικό καταδρομικό «Έλλη»

το-θρυλικό-καταδρομικό-έλλη-592387

Γράφει ο Κωνσταντίνος Απ. Σουλιώτης, επ. λυκειάρχης

Στη χερσόνησο της Καλλίπολης και στην είσοδο του Ελλή­σποντου υπάρχει το ακρωτήριο Έλλη, το όποιο πήρε το όνο­μά του από τη μυθολογική Έλλη, αδελφή του Φρίξου. Εδώ, κατά τον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο (1912-13), ο ελληνικός στόλος υπό τον υποναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη το πρωί της 3ης Δεκεμ­βρίου 1912, ενώ βρισκόταν ανατολικά της Ίμβρου, δέχτηκε πυρά από μεγάλη απόσταση της τουρκικής ναυαρχίδας Μετζητιέ. Τη στιγμή αυτή το θωρηκτό μας «Αβέρωφ», με επικεφαλής τον ίδιο τον Παύλο Κουντουριώτη, αποσπάστηκε από το σχηματισμό των άλλων πολε­μικών μας πλοίων και όρμησε ακάθεκτο προς την τουρκική ναυαρχί­δα Ο τουρκικός στόλος αιφνιδιάστηκε, διασπάστηκε και ετράπη σε άτακτη φυγή προς τα Στενά. Η κύρια σύγκρουση έγινε στο ακρωτήριο της Έλλης. Ό τουρκικός στόλος υπέστη βαρύτατες ζημιές και οι απώλειές του σε άνδρες ξεπέρασαν τούς εκατό, ενώ τα ελληνικά πλοία δεν έπαθαν σχεδόν καμιά σοβαρή ζημιά και οι απώλειες σε άνδρες ήταν δύο νεκροί και δέκα τραυματίες. Με την πρώτη αυτή νί­κη τού πολεμικού μας ναυτικού στον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο, εξασφαλίστηκε η ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο και διευκολύνθηκαν οι χερσαίες στρατιωτικές μας επιχειρήσεις κατά των Τούρκων.

Το 1912-13 παραγγέλθηκε από την Κίνα και ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία της Φιλαδέλφειας των Η.Π.Α. ένα ελαφρύ καταδρομικό. Μετά την αποπεράτωσή του το καλοκαίρι τού 1914, το καταδρομικό αυτό δεν παρελήφθη από την Κίνα, αλλά αγοράστηκε από το ελλη­νικό κράτος και εντάχθηκε στη δύναμη του ελληνικού πολεμικού στόλου. Το νέο αυτό καταδρομικό πήρε το όνομα «ΕΛΛΗ», σε ανά­μνηση της πρώτης και μεγάλης ναυμαχίας και νίκης τού στόλου μας κατά του τουρκικού στόλου στο ακρωτήριο Έλλη.

Το καταδρομικό «ΕΛΛΗ» είχε εκτόπισμα 2.600 τόνους, μήκος 105 μ., πλάτος 12 μ., βύθισμα 5 μ., ταχύτητα 30 κόμβους και οπλισμό 2 πυροβόλα των 152 χιλ., 4 των 102 χιλ. και 2 των 76 χιλ., όλα αγγλικού τύπου Άρμστρονγκ. Το 1917, με την είσοδο της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, το «ΕΛΛΗ» έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ελλη­νική ναυτική ιστορία. Πρωταγωνί­στησε σε ναυτικές πολεμικές επιχειρήσεις, χρησιμοποιή­θηκε στον αποκλεισμό των παραλίων της Τουρκίας κατά τη Μικρασιατική εκστρατεία και στην παρεμπόδιση της τουρκικής προέ­λασης, όταν υποχωρούσαν τα ελληνικά στρατεύματα από τη Σμύρνη. Μετά το τέ­λος τού πολέμου, χρησιμοποιήθηκε ως εκπαιδευτικό σκάφος, αφού το 1925 αποφασίστηκε και έγινε ανακαίνιση και μετασκευή τού πλοί­ου.

Το γεγονός, όμως, που κατέστησε την «ΕΛΛΗ» θρυλικό πολεμι­κό πλοίο είναι το απροσδόκητο και τραγικό τέλος του. Το πρωί της 15ης Αυγούστου 1940 η «ΕΛΛΗ», σύμφωνα με το καθιερωμένο έθι­μο πολεμικό πλοίο να συμμετέχει στη μεγάλη θρησκευτική πανήγυρη προς τιμήν της Παναγίας της Τήνου, ήταν αγκυροβολημένη έξωαπό το λιμάνι του νησιού, γιατί μέσα στο λιμάνι ήταν προσορμισμέ­να τα ατμόπλοια, τα οποία είχαν μεταφέρει εκατοντάδες προσκυνη­τές απ’ όλη την Ελλάδα. Στις 8.30’ το πρωί που το «ΕΛΛΗ» έκανε την έπαρση της σημαίας του και σημαιοστολίστηκε και τιμητικό άγη­μα ναυτών παρατάσσονταν στο κατάστρωμά της προκειμένου να αποβιβασθεί στην ξηρά, για να πλαισιώσει τη θαυματουργική Εικόνα της Παναγίας κατά την περιφορά της, τορπιλίστηκε από ιταλικό υπο­βρύχιο, με αποτέλεσμα το καταδρομικό μας να βυθισθεί σχεδόν αμέσως, 9 άντρες να βρουν ακαριαίο θάνατο, 29 να τραυματισθούν και η πανηγυρική ατμόσφαιρα στο νησί να μετατραπεί σε πένθιμη. Ό ανίερος αυτός τορπιλισμός μαρτυρεί αδίστακτη φασιστική ενέργεια, πού είχε σκοπό να τρομοκρατήσει την Ελλάδα. Μετά μάλιστα τον τορπιλισμό του καταδρομικού μας, ο παγκόσμιος Τύπος μιλούσε για θρασύ ιταλικό έγκλημα, το όποιο στιγμάτισε κατά το μελανότερο τρόπο το «μεγάλο» μας γείτονα, ενώ όλα τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία προέβλεπαν σύντομη εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλε­μο, όπως και έγινε.

Η πειρατική, όμως, αυτή ενέργεια της Ιταλίας ζημίωσε την ίδια περισσότερο απ’ ό,τι την Ελλάδα, όχι μόνον γιατί την εξέθεσε στα μάτια όλου του κόσμου, αλλά κυρίως «διότι συνετέλεσε περισσότε­ρον παντός άλλου εις το να χαλυβδώση την άπόφασιν της αντιστάσεως κατά την επακολουθήσασαν απρόκλητον εισβολήν των. Είναι δε γνωστόν ότι το όραμα της Παναγίας οδηγούσης τα στρατεύματά μας εναντίον εκείνων, οι όποιοι δεν εσεβάσθησαν την εορτή της, ενέπνεε τους στρατιώτας μας, όταν έγραφον την αθάνατον εποποιίαν των ηπειρωτικών βουνών, απωθούντες τον άνανδρον εισβολέα εντός του αλβανικού εδάφους, από του οποίου ούτος είχεν όρμηθεί».

Ναύαρχος Αλεξανδρίδης Η «Υπέρμαχος Στρατηγός», η Παναγία μας, για μια ακόμη φορά έκανε το θαύμα Της… και επιβεβαιώθηκε έτσι το ψαλμικό: «Ούτοι εν άρμασι και ούτοι έν ίπποις, ημείς δε εν ονόματι Κυρίου τού Θεού ημών μεγαλυνθησόμεθα» «Ψαλμ. 19, 8).

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου