Γράφει ο Γιάννης Γκλάβατος
Η εγκαθίδρυση της δημοκρατίας στην Ελλάδα το 1974 γίνεται με τον Κ. Καραμανλή στο πηδάλιο της χώρας. Από πηγές μαθαίνουμε ότι ένα χρέος 400 εκατ. ευρώ μέχρι τον Οκτώβριο του 1981, με κυβερνήτη τον Α. Παπανδρέου πλέον, έφτασε στα 23 δισ. ευρώ με άλλα λόγια στο 4,7% του ΑΕΠ. Τα χρόνια μεταξύ 1981 – 1989 το χρέος άγγιξε τα 23 δισ. ευρώ δηλαδή το 37,3% του ΑΕΠ. Εξαιρετικά μεγάλο ποσό για την εποχή εκείνη, αν σκεφτούμε ότι την ίδια χρονική περίοδο μπήκαν στα ταμεία της χώρας από επιδοτήσεις της Ε.Ε. (ΕΟΚ τότε) 16 δισ. δολάρια. Η πολιτεία δεν φαίνεται να είχε την οικονομική οργάνωση που έπρεπε. Αναφέρουμε ως μικρό δείγμα το έλλειμμα των Οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης: προς το τέλος του 1981 ήταν στα 11 δισ. δρχ.. Στις αρχές του 1990 είχε ήδη ξεπεράσει τα 489 δισ. Με ένα απλό υπολογισμό είχε πολλαπλασιαστεί επί σαράντα. Γεγονός που αποτέλεσε ρεκόρ για χώρα μέλους του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελληνικής οικονομίας ήταν το τεράστιο δημόσιο χρέος που άρχισε να διογκώνεται από το 1983 ξεπερνώντας τα 31 δις δρχ. και το τοκοχρεολύσιο τα 7,1 δισ. δρχ., ενώ τα έσοδα του προϋπολογισμού ήταν μόνο 8,2 δισ. δραχμές».*
Αντί να πρυτανεύσει σύνεση και σωφροσύνη, λαμβάναμε συνεχώς νέα δάνεια εκ των οποίων το 75% καταναλωνόταν στην εξυπηρέτηση παλαιότερων δανείων. Υπήρχαν βεβαίως και πολίτες που εξέφραζαν δημόσια την ανησυχία τους: «Είναι πολύ αμφίβολο αν θα μπορέσει η Ελλάδα να δανειστεί τα επόμενα έτη, ποσά χωρίς την παρέμβαση διεθνών οργανισμών, χωρίς δεσμεύσεις έναντι των δανειστών και χωρίς υποθήκευση του οικονομικού μέλλοντος της χώρας».**
Αλλά και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ) Δημ. Χαλκιάς υπογραμμίζει στο περιοδικό «Οικονομικός Ταχυδρόμος» στις 8/01/1998: «Ανάμεσα στο Οκτώβριο του 1995 και τον Φεβρουάριο του 1996 πέρασα μερικούς από τους πιο δύσκολους μήνες της θητείας μου. Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τράπεζας της Ελλάδος είχαν πέσει κάτω το ελάχιστο όριο ασφαλείας. Αν και γενικά την δεκαετία του 1980 το επίπεδο των διαθέσιμων ήταν γύρω στο 1 δις δολάρια, τότε είχαμε φτάσει μόλις στα 350 εκατ. δολάρια. Εάν δεν παίρναμε τον Φεβρουάριο του 1986 την πρώτη δόση του δανείου από την ΕΟΚ … βαδίζαμε στην κατάρρευση και την χρεοκοπία». Το ίδιο πρόσωπο ένα μήνα αργότερα και συγκεκριμένα στις 25/02/1998, σε εκδήλωση του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου δήλωσε: «Το εξωτερικό δημόσιο χρέος αυξήθηκε ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) από 3,8% το 1974 σε 15,24% το 1981 και σε 42,1 το 1985».
Το συνολικό δημόσιο χρέος μετά τα έτη 1981και 1990 αυξήθηκε κάτι παραπάνω από 14 φορές. Ειδικότερα από 672 δισ. δρχ. το 1981 έφτασε τα 9,4 τρισ. δρχ. το 1990.
Στην διάρκεια της κυβέρνησης Μητσοτάκη (Οικουμενική) και μέχρι το τέλος του 1993 το χρέος σκαρφάλωσε στα 68 δισ. ευρώ δηλαδή στο 111% του ΑΕΠ.
Στο προσκήνιο, μετά την πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη, επανήλθε ο Α. Παπανδρέου. Εκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προέτρεπε και συνιστούσε στην κυβέρνηση να προχωρήσει σε άμεσα μέτρα, επειδή σε διάστημα πέντε μηνών(10/10/1993), από την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας. Το χρέος αυξήθηκε κατά 7 δισ. δρχ., δηλαδή στο 138% του ΑΕΠ. Η επιτροπή εκτιμούσε (ορθά ή εσφαλμένα) ότι έπρεπε να πραγματωθεί άμεσα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων.
Στις αρχές του 1996 παραιτείται ο Α. Παπανδρέου για λόγους υγείας. Νέος πρωθυπουργός ο Κ. Σημίτης. Υπόσχεται ευημερία, με αιχμή του δόρατος δια την επίτευξή της, την ένταξη στην Οικονομική Νομισματική Ενωση, γνωστή ως ΟΝΕ. Προφανώς επειδή δεν «έβγαιναν» τα ποσά που έθετε ως όρο η συνθήκη του Μάαστριχ, δημιουργεί SNAP για να μείνει αδιόρατο το χρέος στα έγγραφα. Ζητά και την αρωγή της αμερικανικής τράπεζας Goldman Sachs η οποία έλαβε ως αμοιβή 1 δις ευρώ.
Το 2000 η πολιτεία ήδη χρωστούσε αρκετά σε τράπεζες του εξωτερικού. Ενδεχομένως κάποιες περιουσίες έπρεπε να αλλάξουν ιδιοκτήτες. Ολως τυχαίως δημιουργείται το μέγα σκάνδαλο του χρηματιστηρίου. Λογιστικά κέρδη αποτέλεσαν το δέλεαρ να τοποθετήσουν μικροεπενδυτές τις αποταμιεύσεις της ζωής τους στο χρηματιστήριο. Τα ΜΜΕ συνηγορούσαν υπέρ της αγοράς μετοχών. Αποτέλεσμα: Χάθηκαν -κατά κανόνα από μικρούς επενδυτές- ποσά που αγγίζουν, με συντηρητικές εκτιμήσεις, πάνω από 1 δις ευρώ. Φυσικά αυτός ο πακτωλός χρημάτων κατέληξε σε κάποια χαρτοφυλάκια. Τραγική ειρωνεία οι αυτοκτονίες από την οικονομική καταστροφή που πέρασαν(αν και όπως) στα ψιλά των εφημερίδων.
Το 2004 κυβερνά την χώρα η Ν.Δ. Ο Πέτρος Δούκας – τότε υφυπουργός οικονομικών- καταθέτει στην βουλή στοιχεία από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ): «Στις 31 Μαΐου 2004 το δημόσιο χρέος είχε ανέλθει στα 193,4 δισ. ευρώ από 177,8 δισ. ευρώ που ήταν στο τέλος Δεκεμβρίου του 2003». Ο δανεισμός της περιόδου 2004 – 2009, που στο τιμόνι του Κράτους ήταν ο Κ. Καραμανλής, σύμφωνα με τα στοιχεία από το ΓΛΚ έφτασε τα 125 δισ. ευρώ τα ποια κατανεμήθησαν ως εξής: 45 δις για αναχρηματοδότησης παλαιότερου χρέους. 50 δις για τόκους προηγούμενων ετών της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ. 10 δις για πληρωμή εξοπλιστικών προγραμμάτων από την αυτή κυβέρνηση. 7,2 δισ. για πληρωμές Κοινωνικής ασφάλισης στα ταμεία της ΔΕΗ, του ΟΤΕ και του ΙΚΑ.2,6 δισ. για χρέη νοσοκομείων που ήταν απλήρωτα από την προηγούμενη κυβέρνηση και, τα υπόλοιπα για χρέη παλαιότερων ετών. Στις 30/09/2009 το δημόσιο χρέος ανέρχεται σε 297,9 δισ. ευρώ.*** Πολλοί επισημαίνουν πως μετά την εξάμηνη γενική στασιμότητα και την αποφυγή λήψης προγράμματος της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου, παρήχθη το γεγονός να τεθούμε εκτός αγορών, τον Μάρτιο του 2010 με απότοκο το πρώτο Μνημόνιο. Η ΕΛΣΤΑΤ μας πληροφορεί πως στο τέλος του 2011 το χρέος είναι 355,7 δισ. ευρώ, με άλλα λόγια το 170,6% επί του ΑΕΠ.
Θα πρέπει να αναφερθεί πως από την είσοδό μας στην Ε.Ε. και μετά (1981 έως και το 2009) στα ταμεία της πολιτείας εισήλθαν πάρα πολλά χρήματα. Ειδικότερα 305 τρις δρχ., κύρια από κοινοτικά κονδύλια και από φορολογικά έσοδα*****. Παράλληλα αυτά τα χρόνια διατηρούσαμε ψηλά το δημόσιο χρέος, την ανεργία, είχαμε χαμηλή ανταγωνιστικότητα, μεγάλο έλλειμμα, και πάντα υψηλό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που παρήγαγαν μόνιμη και διαρκή οικονομική κρίση.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η απόκρυψη μεγάλου μέρους της αλήθειας (δοκιμασμένη μέθοδος παραγωγής ψεύδους και πλασματικών εντυπώσεων), οι εν κρυπτώ συμφωνίες, η a priori μετάθεση ευθυνών, η διασπορά του φόβου στους πολίτες με αρωγούς αρκετά ΜΜΕ και άλλα, βοήθησαν ώστε στις 5 Οκτωβρίου 2009, με το σύνθημα «Λεφτά υπάρχουν», ο Γ. Παπανδρέου να αναλάβει τα ηνία της χώρας. Φυσικά γνώριζε άριστα τα υφιστάμενα προβλήματα
Η απόφαση να προσφερθούμε βορρά (τροφή, λεία) στην Τρόικα, όπως γεγονότα καταδεικνύουν, είχε ληφθεί προ των εκλογών. Ετσι αποκάλυψε ο τότε αξιωματούχος του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος Καν σε συνέντευξη στον Γάλλο δημοσιογράφο Νίκολα Εσκουλάν. Εξάλλου ο τότε υφυπουργός οικονομικών Φ. Σαχινίδης δήλωνε στην δημόσια τηλεόραση(5/05/2010): «Οταν ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ την διακυβέρνηση της χώρας, διαπίστωσε ότι η μόνη εναλλακτική επιλογή που είχε ήταν να προσφύγει στο ΔΝΤ».
Λέγεται ότι ο Γ. Παπανδρέου, ένα μήνα μετά τις εκλογές, γευμάτισε στο ξενοδοχείο «Πεντελικόν» στην Κηφισιά με τον πρόεδρο της Goldman Sachs Γκάρυ Κοέν. Το τι ειπώθηκε δεν έγινε γνωστό.
Ο Π. Χριστοδούλου, όπως ΜΜΕ αναφέρουν, σύμβουλος στην G. S. Και στην JP Morgan, αναλαμβάνει διευθυντής της Εθνικής Τράπεζας και πρόεδρος του οργανισμού δημόσιου χρέους.
Υφίσταται άρνηση, εκ μέρους της πολιτείας, σε Ρωσικό δανεισμό ακύρωση συμφωνίας του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης και όπως λέγεται και άλλων μικρότερων συμβάσεων χωρίς επαρκώς τεκμηριωμένη απάντηση.
Τα υπόλοιπα πολιτικά γεγονότα δεν αναφέρονται διότι είναι αρκετά πρόσφατα
Οι Έλληνες πολίτες έως το 2014 έχασαν από τις καταθέσεις τους 169 δις ευρώ.
Παρά τις μεγάλες και τραγικές θυσίες της ελληνικής κοινωνίας (πχ δεν αναφέρθηκε κανείς εκτεταμένα στις αυτοκτονίες γονέων για οικονομικούς λόγους, αφήνοντας πίσω ανυπεράσπιστα τα βλαστάρια τους, την ραγδαία αύξηση στην κατανάλωση παράνομων ψυχότροπων ουσιών, ψυχοφαρμάκων, αλλά και επισκέψεων σε ψυχιάτρους και άλλα ) το χρέος αυξάνεται…. και αντί να ζούμε επιζούμε!
Υποσημειώσεις
*Ακαδημαϊκός καθηγητής Ξεν. Ζολώτας
** Ακαδημαϊκός Αγ. Αγγελόπουλος(Εφημ. «ΒΗΜΑ» 15/09/1985)
*** Δελτίο (αριθμ. 55) Γεν. Λογ. Του Κράτους
****Πηγή: Κρατικοί προϋπολογισμοί και έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας.
