Γράφει ο Νικόλας Δεληγεώργης, Διδάκτωρ Πολιτικός Μηχανικός, τ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Ραδονα
Στους εκθεσιακούς χώρους του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών πραγματοποιήθηκε η έκθεση του Τάσου Τριανταφύλλου με τίτλο: «Ταυτότητες – Το Μπαλουκλή και οι Ρωμιοί της Πόλης του 19ου αιώνα». Η έκθεση αρθρώνεται σε δύο μέρη. Ο εικαστικός Τάσος Τριανταφύλλου εκθέτει 15 μεγάλα έργα με γραφίτη σε χαρτί, στα οποία αποτύπωσε το καλοκαίρι του 2010 αντίστοιχες επιτύμβιες πλάκες που είναι ενσωματωμένες στο δάπεδο της αυλής της Ζωοδόχου Πηγής – Μπαλουκλή. Καθώς τα έργα του Τάσου Τριανταφύλλου παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για την κοινότητα των Ρωμιών (Ελλήνων) του 19ου αιώνα στην Κωνσταντινούπολη κρίθηκε σκόπιμο και ενδιαφέρον να πλαισιωθούν με σχετικές πληροφορίες και αρχαιολογικό υλικό από τις μόνιμες συλλογές του Βυζαντινού Μουσείου.
Ετσι σε μια πρώτη εκθεσιακή ενότητα γίνεται λόγος για τους Ρωμιούς που αποτελούσαν την πιο εύρωστη, πολυπληθή και δραστήρια μη μουσουλμανική μειονότητα της Πόλης. Καθώς τα μέλη της ευημερούσαν και κατείχαν σημαντικές επαγγελματικές και διοικητικές θέσεις, ενδιαφέρονταν όλο και περισσότερο για την ανάπτυξη της παιδείας και την άσκηση φιλανθρωπίας.
Η δεύτερη εκθεσιακή ενότητα είναι αφιερωμένη στη Μονή της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής – Μπαλουκλή και στο θαυματουργό Αγίασμα, όπου ακόμα συρρέουν πλήθη πιστών. Στην ίδια ενότητα γίνεται επίσης λόγος για τα εντυπωσιακής οργάνωσης Νοσοκομεία – Μπαλουκλή, με ιατρεία, γηροκομείο, φρενοκομείο και ορφανοτροφείο, όπου υπηρέτησαν μερικοί από τους καλύτερους ομογενείς γιατρούς της Πόλης.
Σε μια τελευταία ενότητα γίνεται σύντομη αναφορά στα επιτύμβια κείμενα των χριστιανών στο πέρασμα των αιώνων, σε συνδυασμό με τις πληροφορίες που αντλούνται από τις πλάκες του Μπαλουκλή που παρουσιάζονται στην έκθεση. Οι επιγραφές σε τρεις γλώσσες (ελληνικά, καραμανλίδικα, βουλγαρικά), καθώς και τα εγχάρακτα σχέδια που κοσμούν τις πλάκες μας παρέχουν πληροφορίες για τον τόπο καταγωγής, κατοικίας ή εργασίας των θανόντων, αλλά κυρίως για το επάγγελμά τους. Με τη συνδυαστική παρουσίαση αρχαιολογικού και νεότερου υλικού, η συγκεκριμένη έκθεση επιδιώκει να εντάξει τη συγκεκριμένη δημιουργία μέσα στα κοινωνικό – πολιτικά συμφραζόμενα της Κωνσταντινούπολης του 19ου αιώνα και έτσι να παρουσιάσει ένα εκθεσιακό σύνολο με χρονολογική, γεωγραφική, κοινωνικό – πολιτική αλλά και καλλιτεχνική συνάφεια.
Μετά την άλωση το 1453 και έως το 1923 η Κωνσταντινούπολη με εμφανές το Βυζαντινό παρελθόν συνέχισε την πορεία της. Καθοριστικές οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις που στόχευαν στον εκσυγχρονισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τα μέλη της Ελληνικής κοινότητας ευημερούσαν, καταλαμβάνοντας υψηλές θέσεις σε Πανεπιστήμια, Ιδρύματα, Τράπεζες, Κρατικό μηχανισμό, ενδιαφερόταν για την ανάπτυξη της παιδείας και φιλανθρωπικών δράσεων. Με έδρα το Οικουμενικό Πατριαρχείο και με την αρωγή του Ελληνορθόδοξου εμπορικού και επιστημονικού κόσμου ιδρύθηκαν εκπαιδευτήρια (Ζωγράφειο, Ζάππειο), Νοσοκομεία, Ιατρεία, γηροκομείο, ορφανοτροφείο, φρενοκομείο, τα οποία χρηματοδοτούνταν κυρίως από τα έσοδα του Αγιάσματος του Μπαλουκλή, εκμετάλλευση ακινήτων κ.ά.
