Του Κωνσταντίνου Αρ. Μαραβέγια, Γενικού Χειρουργού – Επιστημονικού Δ/ντή της «Άνασσα Γενική Κλινική»
Οι φλέβες είναι τα αγγεία, τα οποία επιστρέφουν το ελάχιστα οξυγονωμένο αίμα από τα περιφερικά όργανα προς την καρδιά. Όταν τα τοιχώματα των φλεβών χαλαρώνουν, τότε αυτές διογκώνονται, αποκτούν ελικώσεις, και ονομάζονται κιρσοί. Το φαινόμενο των κιρσών εμφανίζεται περισσότερο στα κάτω άκρα μπορεί να προκαλέσει διαφόρων ειδών προβλήματα και επιπλοκές και χρειάζεται στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετώπιση.
Οι φλέβες των ποδιών χωρίζονται στις:
- Επιφανειακές (επιπολής) και στις
- Εσωτερικές (εν τω βάθει)
Οι επιφανειακές φλέβες βρίσκονται σχεδόν κοντά στο δέρμα και είναι αυτές που δημιουργούν τους κιρσούς. Μια τρίτη κατηγορία φλεβών είναι αυτές που ενώνουν τις επιφανειακές με τις εν τω βάθη και ονομάζονται διατιτρώσες, οι οποίες προκαλούν και αυτές κιρσούς όταν ανεπαρκούν. Και τα τρία αυτά συστήματα φλεβών συμβάλλουν στην επαναφορά του αίματος στη καρδιά.
Ποιες είναι οι αιτίες της Φλεβικής Ανεπάρκειας;
Πολλές θεωρίες έχουν ειπωθεί αλλά η πιο βασική αιτία είναι ότι οι ελαττωματικές ή κατεστραμμένες βαλβίδες ευθύνονται για την εμφάνιση των κιρσών. Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται με ελαττωματικό τοίχωμα φλεβών, άλλοι με λιγότερες βαλβίδες και ένα ποσοστό 20%, χωρίς καθόλου βαλβίδες. Έτσι λοιπόν, όταν κάποιος με τα προβλήματα αυτά, στέκεται όρθιος, το αίμα παλινδρομεί στο επιφανειακό δίκτυο και λιμνάζει, αντί να πηγαίνει προς τη καρδιά. Επίσης από το εν τω βάθει δίκτυο, το αίμα περνάει μέσα από τις ανεπαρκούσες διατιτρώσες φλέβες ξανά στο επιφανειακό δίκτυο, έτσι η πίεση αυξάνεται περισσότερο και οι κιρσοί επιδεινώνονται.
Υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στη φλεβική ανεπάρκεια όπως:
- η εγκυμοσύνη (λόγω της πίεσης των φλεβών της κοιλιάς)
- η λήψη ορμονών και αντισυλληπτικών, που χαλαρώνουν τα τοιχώματα των φλεβών
- η παρατεταμένη ορθοστασία
- η παχυσαρκία
- η κληρονομικότητα
- η χρόνια δυσκοιλιότητα
- η χρόνια άρση βάρους (σε διάφορα επαγγέλματα) αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση
- η ηλικία (η συχνότητα των κιρσών σε ηλικίες μικρότερες των 50 ανέρχεται στο 31%, ενώ ξεπερνά το 70% μετά το 50στο έτος της ηλικίας. Η συχνότητα της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης αυξάνει με την ηλικία και είναι πέντε φορές μεγαλύτερη συγκριτικά με τη συχνότητα που παρατηρείται σε νεότερα άτομα.
- η μειωμένη σωματική δραστηριότητα οδηγεί στην αδρανοποίηση της μυϊκής αντλίας, της γαστροκνημίας με αποτέλεσμα την στάση του αίματος στα κάτω άκρα. Το καθημερινό πρόγραμμα του σύγχρονου ανθρώπου (καθιστική εργασία, πολύ τηλεόραση, έλλειψη βαδίσματος) οδηγεί σε θρομβώσεις. Παρόμοιες είναι και οι θρομβώσεις μετά από πολύωρα αεροπορικά ταξίδια.
Συμπτώματα των κιρσών
Τα συμπτώματα των κιρσών περιλαμβάνουν:
- Οίδημα
- Πόνο
- Βαριά άκρα
- Καυσαλγίες
- Αίσθημα τάσεως
- Κνησμό (φαγούρα)
- Νυχτερινές κράμπες
- Αιμωδίες (μουδιάσματα)
Οι παραπάνω ενοχλήσεις επιδεινώνονται συνήθως μετά από μακρά καθιστική θέση, τις βραδινές ώρες, στην αρχή κάθε ζεστής εποχής, προ της περιόδου και κατά την εγκυμοσύνη. Ένα συχνό σύμπτωμα των κιρσών είναι η θρομβοφλεβίτιδα στην οποία το τοίχωμα τις φλέβας, φλεγμένει και παρουσιάζει θρόμβο. Η επιφανειακή αυτή θρομβοφλεβίτιδα δημιουργεί πόνο, το δέρμα είναι σκληρό, ζεστό, κόκκινο και πρησμένο. Η κατάσταση αυτή δεν είναι επικίνδυνη για την υγεία, όπως είναι η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, η οποία είναι σοβαρή, γιατί ο θρόμβος είναι στο εν τω βάθει δίκτυο, όπου υπάρχει ο κίνδυνος να μετατοπιστεί προς τους πνεύμονες και να δημιουργήσει πνευμονική εμβολή. Σ’ αυτή τη περίπτωση η κατάσταση είναι επείγουσα και χρειάζεται εισαγωγή στο νοσοκομείο.
Επιπλοκές των κιρσών. Πότε χρειάζεται να επισκεφτούμε το γιατρό μας
- φλεγμονή του δέρματος • υπέρχρωση (σκούρο καφέ χρώμα) • έκζεμα • δερματίτιδα εκ στάσεως του αίματος • τροφικές διαταραχές του δέρματος (σκλήρυνση του δέρματος και υποδόριου ιστούς) Στο τελικό στάδιο δημιουργείται έλκος δηλαδή πληγή το οποίο ονομάζεται φλεβικό ή άτονο έλκος
- Ξαφνικό πρήξιμο της γάμπας ή αιφνίδιος πόνος μπορεί να σημαίνει θρόμβωση εσωτερικών (εν τω βάθει) φλεβών
- Όταν το δέρμα πάνω από τον κιρσό λεπτύνει πολύ τότε μπορεί από ένα μικρό τραυματισμό να αιμορραγήσει. Στη περίπτωση αυτή πρέπει να επισκεφτούμε το γιατρό μας
- Μετά από μια θρόμβωση, εάν κάποιος αισθανθεί πόνο στο στήθος ή δυσκολία στην αναπνοή θα πρέπει άμεσα να πάει στο νοσοκομείο για περαιτέρω εξετάσεις και θεραπεία.
Διάγνωση της Φλεβικής Ανεπάρκειας Το ιστορικό και η κλινική εξέταση βοηθούνε στη διάγνωση όπως και ο έλεγχος με ντόπλερ-υπέρηχο.
Η επόμενη σημαντική εξέταση είναι το έγχρωμο υπερηχογράφημα το λεγόμενο triplex, που μας δίνει πολλές πληροφορίες και αποδεικνύει την ύπαρξη ή όχι θρόμβωσης στις βαθύτερες φλέβες. Επίσης η μαγνητική φλεβογραφία είναι άλλη μια σημαντική εξέταση.
Θεραπευτική αντιμετώπιση
Α)Συντηρητική αγωγή Αυτή συνιστάται στα αρχικά στάδια της φλεβικής ανεπάρκειας όπου δίνουμε • Φλεβοτονικά φάρμακα • Αντιοιδηματώδη φάρμακα • Ελαστικές κάλτσες ή καλσόν διαβαθμισμένης συμπίεσης • Απώλεια βάρους • Καθημερινή άσκηση (τρέξιμο, ποδήλατο, κολύμβηση κ. α) αλλά όχι γυμναστική με βάρη, που επιδεινώνει τη φλεβική ανεπάρκεια. Βασικής προτεραιότητας είναι η καταπολέμηση του οιδήματος, η οποία γίνεται: o Με ελαστική περίδεση o Ελαστικές κάλτσες o Διουρητικά φάρμακα o Ανάρροπη θέση των σκελών, έτσι ώστε να επιστρέφει το αίμα χωρίς εμπόδια στη καρδιά o Αποφυγή στενών ρούχων και υποδημάτων καθώς και o Υπερβολική έκθεση στον ήλιο.
Β)Επεμβατική θεραπεία με ενδοφλέβιο laser (διοδικό laser 1470 nm ELVeS) Η μορφολογία των κιρσών και η βαρύτητα της πάθησης, καθορίζουν το είδος της θεραπείας. Η αφαίρεση της πάσχουσας φλέβας (σαφηνεκτομή), ανήκει πλέον στο παρελθόν καθώς οι ενδείξεις της είναι ελάχιστες (π.χ. θρόμβωση της σαφηνούς φλέβας, διάμετρος φλέβας άνω των 3 εκατοστών). Η πλέον σύγχρονη, ανώδυνη και αναίμακτη μέθοδος είναι η θεραπεία των κιρσών με το ενδοαϋλικό laser ELVeS 1470 nm. Τα ποσοστά επιτυχίας κυμαίνονται από 95-99% σε σχέση με τη κλασική ανοιχτή χειρουργική, που δεν ξεπερνούσε το 65-70%. Με τη χρήση εξελιγμένων οπτικών ινών και με διαδερμική είσοδο στη φλέβα, υπό την καθοδήγηση υπερήχων εφαρμόζεται θερμική ακτινοβολία που κλείνει την ανεπαρκούσα φλέβα, συρρικνώνει το φλεβικό τοίχωμα και σταματάει την παλινδρόμηση του αίματος. Γίνεται ακόμη και με τοπική αναισθησία ενώ η συνολική ιατρική πράξη διαρκεί 50-60 λεπτά. Επίσης:
• Ο ασθενής δεν χρειάζεται παυσίπονα, επιστρέφει στην εργασία σε 1 – 3 μέρες Παραμονή στο νοσοκομείο λίγων ωρών Πλεονεκτήματα της θεραπείας με το laser ELVeS Ø Είναι ελάχιστα επεμβατική μέθοδος Ø Πραγματοποιείται ακόμη και με τη χρήση τοπικής αναισθησίας Ø Προξενεί ελάχιστη δυσφορία Ø Δεν αφήνει ουλές, ελαχιστοποιεί το ενδεχόμενο μολύνσεων και μετεγχειρητικού πόνου Ø Συντομεύει εξαιρετικά τον χρόνο ίασης Ø Μετά τη θεραπεία, ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει άμεσα στις κανονικές του δραστηριότητες .Το ενδοφλέβιο laser είναι ιδανικό για τη θεραπεία της μείζονος και της ελάσσονος φλέβας, καθώς και των διατιτρωσών. Μπορούν να θεραπευτούν ταυτόχρονα και τα δύο κάτω άκρα. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας γίνεται αφαίρεση των κιρσοειδών κλάδων των σαφηνών φλεβών (μείζονος και ελάσσονος) με μικροχειρουργική τεχνική, χωρίς τομές διαμέσου πολύ μικρών οπών. Αυτή περιλαμβάνει: 1. Το ενδοαϋλικό laser ELVeS 1470 nm, το οποίο αποτελεί την πιο σύγχρονη θεραπεία των τελευταίων πέντε ετών, η οποία είναι αναίμακτη, ανώδυνη, ασφαλής για τον ασθενή και ευκόλως επαναλαμβανόμενη. Σε αντίθεση με την παλιά κλασσική μέθοδο, την σαφηνεκτομή, με την οποία αφαιρούσαμε ολόκληρη την σαφηνή φλέβα, μείζονα ή ελάσσονα, από τη βουβωνική χώρα μέχρι το έσω σφυρό (αστράγαλο) για την πρώτη και από την ιγνυακή περιοχή(πίσω από το γόνατο) μέχρι το έξω σφυρό για την δεύτερη. Το ενδοαϋλικό laser ELVeS 1470nm ανατρέπει τα παλιά δεδομένα με εντελώς διαφορετική φιλοσοφία. 2. Οι φλέβες δεν αφαιρούνται, οπότε δεν γίνονται τομές, δεν τραυματίζονται ιστοί, δεν τραυματίζονται νεύρα όπως στην ανοικτή χειρουργική μέθοδο. Με διαδερμικό τρόπο, δηλαδή από μία μικρή οπή όση και η διάμετρος μιας βελόνας, «εισάγονται» τα υλικά του ενδοαυλικού laser (οδηγό σύρμα, καθετήρας εισαγωγής) και εν συνεχεία η οπτική ίνα, η οποία με την καθοδήγηση έγχρωμου υπερηχοτομογράφου γίνεται «σύγκλειση» της πάσχουσας φλέβας και συρρίκνωση αυτής.
Μια διαδικασία ανώδυνη και γρήγορη, με τον ασθενή να περπατά αμέσως μετά και να εξέρχεται του νοσοκομείου σε ελάχιστες ώρες. Δύναται επίσης να επανέλθει στην εργασία του σε 1-3 ημέρες. Να σημειώσουμε ότι η κλασσική «ανοικτή» μέθοδος είχε υποτροπές, όπως ουλές από τις τομές, τραυματισμό νεύρων, επώδυνα αιματώματα και το κυριότερο επανεμφάνιση κιρσών λόγω του φαινομένου της νεοαγγειογένεσης. Το ενδοαϋλικό laser με το τελευταίας γενιάς ELVeS 1470nm μας έχει δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα με επιτυχία 95-97%. Σ’ αυτό συντέλεσε και η καινούργια ίνα, η «radial emission» η οποία εκπέμπει την ενέργεια όχι μόνο μπροστά αλλά και περιμετρικά, έτσι έχει καλύτερα αποτελέσματα.
Η μέθοδος εφαρμόζεται στην πόλη μας στην Άνασσα Γενική Κλινική όπου έχει διεκπεραιωθεί μεγάλος αριθμός περιστατικών με μεγάλη επιτυχία.
