Του Παύλου Μαβίδη
Γιατί η εκκλησία αποτελεί ξαφνικά προτεραιότητα για τους «αγωνιστές» του διαχωρισμού κράτους και εκκλησίας; Λύθηκαν τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα και παρουσιάζεται η αναγκαιότητα της θεματολογίας αυτής σήμερα; Είναι πρώτη προτεραιότητα η συζήτηση αυτή σήμερα ή θεωρούν κάποιοι ότι η πτώχευση της χώρας και η εξαθλίωση του λαού οφείλεται στην πολιτική ή στις πολιτικές της εκκλησίας; Σε αυτή τη χρονική στιγμή ο ρόλος της εκκλησίας είναι απαραίτητος περισσότερο από κάθε άλλη φορά μέσα από το τεράστιο κοινωνικό έργο που γίνεται μέσα από τις δράσεις και λειτουργίες δομών της εκκλησίας.
Το θέμα των σχέσεων του ελληνισμού και της ορθοδοξίας είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα που δε χωρά εύκολα σε έτοιμες απόψεις, ιδεολογίστικες συνταγές και προκρούστειες προσεγγίσεις. Η ανατολική ορθόδοξη εκκλησία, σε αντίθεση με τη δυτική, αναπτύχθηκε πάντα με την παρουσία ισχυρής αυτοκρατορικής εξουσίας, η οποία δεν επέτρεψε την αναζήτηση από την εκκλησία ρόλου κοσμικής εξουσίας. Στην ανατολή η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία δεν κατελύθη ποτέ από τους βαρβάρους. Μετεξελίχθη σε Βυζάντιο, προάγοντας το Χριστιανισμό ως νέα ενοποιητική δύναμη με τη μορφή της χριστιανικής ιδέας.
Ασφαλώς η διάκριση των εξουσιών μεταξύ τους και η λεγόμενη «συναλληλία» δε σημαίνει ότι οι σχέσεις ήταν πάντα αρμονικές μεταξύ τους ή ότι οι ιδεολογικές και θρησκευτικές επιρροές δεν υπήρχαν. Ασφαλώς πρέπει να υπάρχουν διακριτοί ρόλοι κράτους και εκκλησίας. Ομως ο ελληνικός κόσμος είτε στο αυτοκρατορικό πλαίσιο του Βυζαντίου, είτε αργότερα στο νεοελληνικό πλαίσιο βρισκόταν στα όρια του χριστιανικού κόσμου και σε συνεχή κατά κάποιο τρόπο ανταγωνισμό με το Ισλάμ, αρχικά το αραβικό και αργότερα το τουρκικό, προσέδωσαν στον ελληνισμό και την ορθοδοξία μια σχέση πολύ πιο στενή με άλλες χώρες. Η αντιπαράθεση έπαιρνε εκ των πραγμάτων χαρακτήρα ταυτόχρονα θρησκευτικό και εθνικό, γιατί η εθνική ήττα απειλούσε και τη θρησκευτική πίστη. Δεν είναι τυχαίο που το αίσθημα αυτό αντικαθρεπτιζόταν και στο πνεύμα των αγωνιστών του ‘21, όπως πολύ καλά εξέφρασε ο στρατηγός Μακρυγιάννης αγωνιζόταν ταυτόχρονα για του Χριστού την πίστη την Αγία και της πατρίδας την ελευθερία.
Μπορεί αυτά να αντιμετωπίζονται σήμερα από ορισμένους «προοδευτικούς» ως παρωχημένα και φανατικά. Η άποψή τους όμως είναι όχι μόνο περιθωριακή αλλά και ανεδαφική κυρίως αυτή τη στιγμή. Το ομόθρησκον, άσχετα αν εκφράζεται ως ενεργό θρησκευτικό στοιχείο ή αν αποτελεί μέρος της εθνικής πολιτιστικής ταυτότητας, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα ταυτότητα εθνικής και κοινωνικής συνοχής.
Κανείς βεβαίως δεν μπορεί να θεωρεί ως αιώνια οποιαδήποτε κατάσταση και να αποκλείσει εξελίξεις κι αλλαγές. Κανείς όμως δεν μπορεί επίσης, να αναγορευθεί σε αυτόκλητο και αυταρχικό τιμητή και να αναλάβει και να επιβάλλει καταναγκαστικά «ρυθμίσεις» και «κανονισμούς» στο όνομα οποιασδήποτε εξουσίας.
Εχουμε μπροστά μας πολύ δύσκολα προβλήματα να λύσουμε που έχουν σχέση με την πτώχευση της χώρας και τη σωτηρία του λαού. Και η σωτηρία αυτή τη στιγμή, του λαού και της χώρας, επιτυγχάνεται ΜΟΝΟ μέσα από το τρίπτυχο της επιτυχίας ΕΝΟΤΗΤΑ – ΕΝΟΤΗΤΑ – ΕΝΟΤΗΤΑ. Ας παραμερίσουμε αυτή τη χρονική στιγμή, ζητήματα που διχάζουν, γιατί, πολλά έχουμε να μάθουμε από την ιστορία του Ελληνικού Εθνους και ας κοιτάξουμε εκείνα που μας ενώνουν και μας δυναμώνουν ως χώρα. Η εκκλησία ενώνει και είναι απαραίτητη η λειτουργία της μέσα από το πλαίσιο των διακριτών συνταγματικά θεσμοθετημένων ρόλων κράτους και εκκλησίας.
