Γράφει ο Ανδρέας Φ. Βασιλείου, Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος, Ειδικός Παιδαγωγός, Πολιτικός Επιστήμονας
Κατά την ώρα του μαθήματος όλοι οι μαθητές παρακολουθούν προσεχτικά τη διδασκαλία. Κάποια στιγμή, οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις πάνω στο καινούριο μάθημα τελειώνουν. Φτάνουν και τα τελευταία λεπτά της ώρας. Μερικοί ανυπόμονοι μαθητές κοιτάζουν συνεχώς τα ρολόγια τους. Επιτέλους έφτασε η ώρα του διαλείμματος! σκέφτονται.
Η σκέψη τους αυτή δεν αργεί να επαληθευτεί. Ακούγεται ξαφνικά το δυνατό χτύπημα του κουδουνιού. Μια αναστάτωση τότε, απλώνεται σ’ όλη την τάξη. Αλλοι βάζουν τα τετράδιά τους στη σάκα τους και άλλοι τακτοποιούν τα μολύβια πάνω στα θρανία τους.
Η φωνή του δασκάλου χαρμόσυνα στ’ αυτιά τους, είστε ελεύθεροι τους λέει. Τότε ο επιμελητής της τάξης ανοίγει την πόρτα. Μονομιάς όλοι οι μαθητές ορμούν προς την έξοδο της αίθουσας. Ολοι είναι πολύ βιαστικοί. Στο διάδρομο δεν εφαρμόζονται οι κανόνες της καλής συμπεριφοράς. Σπρώχνει ο ένας τον άλλον, προσπαθώντας να πεταχτεί πρώτος στο προαύλιο. Στην έξοδο του σχολείου παρατηρείται μεγάλος συνωστισμός. Τα ξεφωνητά, τα γέλια και ο θόρυβος ανακατεύονται και παράγουν ένα παράξενο βουητό.
Η ορμητική έξοδος των μαθητών και η οχλοβοή φέρνουν στη μνήμη μας τους αλαλαγμούς των φαντάρων του Σαράντα. Το μελίσσι αυτό των μαθητών ξεχύνεται σ’ ολόκληρο το χώρο του προαυλίου.
Οι μαθητές των μικρών τάξεων παίζουν κρυφτό και κυνηγητό. Οι μαθητές όμως, των μεγάλων τάξεων κάνουν βόλτες από τη μια ως την άλλη άκρη της αυλής. Κάνουν διάφορες συζητήσεις. Αλλοι συζητούν για το μάθημα της επόμενης ώρας. Αλλοι ασχολούνται με τη λύση κάποιου προβλήματος της αριθμητικής. Οι φίλαθλοι κάνουν έντονες συζητήσεις για τον ποδοσφαιρικό αγώνα της Κυριακής.
Πιο πέρα δυο μαθητές ομάδας παίζουν ποδόσφαιρο και κραυγάζουν μ’ όλη τη δύναμή τους. Ορισμένοι μαθητές παρακολουθούν με αγωνία αυτόν τον αγώνα. Μια άλλη παρέα μαθητών συζητά για τις παιδικές εκπομπές του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης. Τα κορίτσια παίζουν σχοινάκι και διάφορα άλλα παιχνίδια.
Σε μια γωνιά της αυλής βλέπουμε τον κουλουρά, που πουλά τα ολόφρεσκα κουλούρια του στους μαθητές και στις μαθήτριες. Το χειμώνα όμως, έχουμε τον καστανά, που διαλαλεί τα ζεστά και θρεπτικά κάστανα.
Πολλές είναι ακόμα οι σκηνές της περιόδου του διαλείμματος. Ορισμένοι μαθητές τρέχουν στις βρύσες για να ξεδιψάσουν. Αλλοι κουνιούνται στις κούνιες και άλλοι πηδούν στην άμμο του σκαψίματος. Παντού χαρούμενες φωνές, γέλια, θόρυβος, κίνηση, ζωντάνια! Ολόκληρος ο χώρος της αυλής μοιάζει με παιδική χαρά.
Σε κάποια άκρη του προαυλίου δυο μαθητές καβγαδίζουν. Προσπαθούν να λύσουν κάποια διαφορά τους με το ξύλο, όχι με τα λόγια. Τους πιάνει όμως, το άγρυπνο μάτι ενός δασκάλου. Τους προσκαλεί κοντά του. Ακούει προσεχτικά τους λόγους που τους ανάγκασαν να μαλώσουν. Τους λύνει με καλοσύνη τη διαφορά και τους συμφιλιώνει. Δεν παραλείπει όμως, να τους τονίσει ότι αν ξαναμαλώσουν, θα τιμωρηθούν παραδειγματικά.
Ολα λοιπόν, αυτά συμβαίνουν κατά τη μικρή διακοπή των μαθημάτων. Με το ξαφνικό χτύπημα του κουδουνιού το διάλειμμα τελειώνει. Τα τρεξίματα και τα γέλια σταματούν. Ο θόρυβος κοπάζει. Οι μαθητές τρέχουν και σχηματίζουν τις γραμμές τους. Επειτα μπαίνουν ήσυχα στις τάξεις τους, για να ξαναρχίσουν το μάθημα.
Γενικά τα διαλείμματα είναι απαραίτητα, γιατί ανανεώνουν τις δυνάμεις των μαθητών και των δασκάλων. Μοιάζουν με οάσεις που δροσίζουν τους οδοιπόρους στην ανηφορική διαδρομή της κατάκτησης της γνώσης.
