«Τίνα περί Ιατρικής»
Η Ιατρική Επιστήμη είναι η Κορωνίδα των επιστημών, γιατί είναι εκείνη που ασχολείται με το ύψιστο αγαθό, την υγεία των ανθρώπων.
Με τα της υγείας σχετίζονται υγειονομικοί, (γιατροί – οδοντογιατροί – φαρμακοποιοί) παραϊατρικά επαγγέλματα, φυσικοθεραπευτές, νοσηλευτές, διοικητικό προσωπικό στα νοσοκομεία και κλινικές, οδηγοί ασθενοφόρων και άλλοι. Όλοι αυτοί χορεύουν σε ένα γαϊτανάκι, ο καθένας με το δικό του τρόπο. Ειδικά οι γιατροί παρουσιάζουν ποικιλία εργασιακής απασχόλησης. Άλλοι είναι στα νοσοκομεία, άλλοι στα ιδιωτικά τους ιατρεία, άλλοι στο ΙΚΑ, άλλοι είναι πανεπιστημιακοί, άλλοι είναι στρατιωτικοί γιατροί, άλλοι σε κλινικές, άλλοι σε άλλα ταμεία. Στις σημερινές ημέρες ο ασφαλιστικός φορέας ΕΟΠΥΥ έχει μπερδέψει περισσότερο τα πράγματα, τα συμφέροντα είναι αλληλοσυγκρουόμενα (πάντοτε έτσι ήταν) και ας ελπίσουμε ότι κάτι θα γίνει καλύτερο στο μέλλον για τους ασφαλισμένους και για τους υγειονομικούς. Επίσης ας ευχηθούμε το φάρμακο και τα παραφαρμακευτικά να τύχουν καλής ποιότητας και κόστους.
Τέλος, να μην υπάρχουν ανασφάλιστοι και όλοι να απολαμβάνουν υγειονομικής περίθαλψης. Προς τούτο χρειάζονται πολύ καλή οργάνωση, χρηματικά κονδύλια και όχι σπατάλες και ρεμούλες. Ειδικά στους γιατρούς, όπως σε όλα τα επαγγέλματα, υπάρχει πρόβλημα χρηματικής συναλλαγής με τον άρρωστο. Είναι το λεγόμενο «φακελάκι», όπως και τα διάφορα «δώρα», όπως τις φαρμακευτικές εταιρείες. Αυτή η χρηματική συναλλαγή πονάει πολύ, γιατί έχει ως επίκεντρο την υγεία του αρρώστου, το ύψιστο όπως είπαμε, αγαθό του ανθρώπου. Μερικές φορές, κατά τη γνώμη μου, ξεκινάει το κακό από τον ασθενή και τους πέριξ αυτού συγγενείς, όπως επίσης και από τους φαρμακευτικούς αντιπροσώπους. Το αυγό έκανε την κότα ή η κότα το αυγό; Όλα εξαρτώνται από την αντίσταση στον πειρασμό, που έχει ο λειτουργός της υγείας και το βαθμό της στην κλίμακα. Ας αναφερθούμε τώρα σε ορισμένους προβληματισμούς, πάνω στην ιατρική πρακτική.
Ζούμε στην εποχή των ειδικοτήτων. Μπορεί να πει κανείς, χωρίς υπερβολή, ότι ο απόλυτα ειδικός, σε όλες τις επιστήμες και τις τεχνικές, εκτιμάται υπερβολικά από τον πολύ κόσμο. Πάντοτε είχα αντίθετη γνώμη, στο να υπερεκτιμάται στην ειδικότητα μας η Τεχνική. Για μένα, ο χειρούργος ή άλλης ειδικότητας τεχνικός, πρέπει κατ’ αρχήν να είναι ένας καλός γενικός γιατρός και μάλιστα με την πιο ευγενική σημασία της λέξης.
Επίσης, ένας άλλος προβληματισμός είναι εάν πρέπει να χειρουργηθεί ένας ασθενής ή όχι. Η ένδειξη, δηλαδή ή απόφαση του εάν ο ασθενής πρέπει να χειρουργηθεί ή όχι είναι συχνά πολύ πιο δραματική από την τεχνική εργασία στο χειρουργικό τραπέζι και το ότι να αρνηθεί ο γιατρός να προβεί σε μια εγχείρηση, μερικές φορές αποτελεί το σημαντικότερο ιατρικό και ανθρώπινο έργο του.
Επίσης, στους χειρουργούς υπάρχει μια δυσάρεστη πραγματικότητα. Οι δικαστές και οι χειρουργοί είναι οι μόνοι που επεμβαίνουν μερικές φορές, πολύ αποφασιστικά στη ζωή των συνανθρώπων τους, ενώ έπειτα κατηγορούμενος και ασθενής εξαφανίζονται, για πάντα, από τα μάτια τους. Μόνο σε μερικές περιπτώσεις μαθαίνουμε, τι απέγινε εκείνος του οποίου η τύχη, κάποτε για λίγες ώρες, βρισκότανε στα χέρια μας. Τέλος, ο θάνατος του αρρώστου πάνω στο χειρουργικό τραπέζι είναι ο φόβος των χειρουργών (mors in tabula). Ένα άλλο πρόβλημα είναι η διχογνωμία των γιατρών στη διάγνωση. Όταν είναι κανείς νεαρός γιατρός, έχει την τάση να θεωρεί τον διευθυντή της κλινικής του, σαν μια απόλυτη αυθεντία. Αλλά όσο περνάει ο καιρός και μεγαλώνει η πείρα σχηματίζει κανείς, χωρίς να το καταλάβει, μια δική του γνώμη και μπορεί να πετύχει μια δική του καλή διάγνωση. Φθάνει, όμως, κάποια ημέρα, που η δική του διάγνωση βρίσκεται αντιμέτωπη με την αντίληψη του άλλου ή των άλλων γιατρών. Τότε, είναι μια στιγμή ιατρικής δοκιμασίας και δοκιμασίας επίσης του χαρακτήρα. Ένας άνθρωπος που υποχωρεί μπροστά σε μια τέτοια δοκιμασία και δεν έχει το κουράγιο να υπερασπιστεί τη δική του γνώμη, με κάθε κίνδυνο και χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν του τον εαυτό του, δεν είναι κατά τη γνώμη μου, ικανός να γίνει καλός γιατρός.
Μια άλλη περίπτωση, είναι η κατά του φαντασίαν ασθενή. Έχει κάνει μόνος του την διάγνωση και από τον γιατρό δεν ζητά τίποτε άλλο παρά μόνο να επιβεβαιώσει την δική του γνώμη. Έρχεται με τα βαριά εφόδια των γνώσεων από ένα εκλαϊκευμένο ιατρικό βιβλίο ή από το διαδίκτυο στο ιατρείο και αφού έχει αλλάξει πολλούς γιατρούς, καταλήγει σε κάποιον κομπογιαννίτη, που είναι έτοιμος να βρει αντί αναλόγου αμοιβής κάθε αρρώστια, που επιθυμεί ο άρρωστος. Η ορθή θεραπεία ενός τέτοιου κατά φαντασίαν ασθενή είναι σχεδόν αδύνατη. Επίσης η σχέση μεταξύ αρρώστου και γιατρού (είναι μια ρομαντική αντίληψη) είναι ένα είδος συντροφικότητας στον αγώνα εναντίον του πόνου και του θανάτου. Υπ’ αυτή την έννοια προκύπτει μια σειρά ηθικών υποχρεώσεων, που οι κυριότερες είναι: απόλυτος ειλικρίνεια και από τις δύο πλευρές, αμοιβαία εμπιστοσύνη και πίστη ακόμη και στις προσωπικές ανθρώπινες σχέσεις, τις εξωιατρικές.
Τέλος, ο γιατρός νιώθει πολλές το «Sub umbra dei» δηλ. πίσω μας στέκει ο Θεός, ο οποιοσδήποτε Θεός, για να πάρει δυνάμεις στο δύσκολο έργο του. Εξ’ άλλου η βασιλεία του Θεού δεν είναι τίποτα άλλο, παρά να συγχωρούμε ο ένας τον άλλον, γιατροί και ασθενείς, όπως συγχωρεί ο Θεός κι εμάς (Παράκελσος).
