Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ενέκρινε την πρώτη θεραπεία που ανασχεδιάζει το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενή ώστε να επιτίθεται και να εξοντώνει τον καρκίνο. Η ρυθμιστική αρχή χαρακτηρίζει την απόφασή της «ιστορική» καθώς η φαρμακευτική αγωγή εισέρχεται πλέον σε νέα εποχή.
Το CTL019 (tisagenlecleucel) χρησιμοποιεί την τεχνολογία CAR για να επαναπρογραμματίσει τα T-κύτταρα του ίδιου του ασθενούς ώστε αυτά να «κυνηγήσουν» τα καρκινικά κύτταρα που εκφράζουν συγκεκριμένες πρωτεΐνες που ονομάζονται CD19. Αφότου επαναπρογραμματιστούν, τα T-κύτταρα (που ονομάζονται πλέον CTL019) επανεισάγονται στο αίμα του ασθενούς, πολλαπλασιάζονται και συνδέονται στα CD19+ καρκινικά κύτταρα-στόχους, τα οποία καταστρέφουν.
Η ανοσοθεραπεία εγκρίθηκε για την αντιμετώπιση παιδιατρικών και ενηλίκων ασθενών με υποτροπιάζουσα/ανθεκτική οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, αφού τα στοιχεία του κλινικού προγράμματος ανάπτυξης έδειξαν ότι στο 83% των ασθενών πετυχαίνει ίαση της νόσου.
Η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία (ALL) είναι ο πιο συχνός τύπος καρκίνου που διαγιγνώσκεται στα παιδιά και αντιπροσωπεύει περίπου το 25% των διαγνώσεων καρκίνου σε παιδιά κάτω των 15 ετών. Μπορεί, επίσης, να εμφανιστεί στους ενήλικες. Η ALL είναι ένας τύπος καρκίνου κατά τον οποίο ο μυελός των οστών παράγει υπερβολική ποσότητα μη φυσιολογικών λευκών αιμοσφαιρίων (λεμφοκύτταρα). Η ALL συνήθως επιδεινώνεται γρήγορα εάν δεν αντιμετωπιστεί και μπορεί να αποβεί θανατηφόρος μέσα σε λίγους μήνες. Επομένως, η έναρξη θεραπείας συντόμως μετά από τη διάγνωση είναι κρίσιμης σημασίας για τους ασθενείς. Στους ασθενείς με υποτροπιάζουσα ALL, τα λευχαιμικά κύτταρα επανεμφανίζονται στο μυελό των οστών και παρουσιάζεται μείωση των φυσιολογικών κυττάρων του αίματος ύστερα από την ύφεση. Οι ασθενείς με ανθεκτική ALL εξακολουθούν να έχουν λευχαιμικά κύτταρα στο μυελό των οστών τους μετά από τη θεραπεία.
«Η απόφαση έγκρισης θα αλλάξει τη σύγχρονη ιατρική και την ανάπτυξη νέων θεραπειών», τόνισε ο Δρ Σκοτ Γκοτλιεμπ, επίτροπος του FDA.
Ο Δρ Κεννεθ Αντερσον, πρόεδρος της Αμερικανικής Αιματολογικής Εταιρείας σε δήλωσή του αναφέρει ότι «η απόφαση σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στη θεραπεία του αιματολογικού καρκίνου. Έχουμε πλέον απτές αποδείξεις ότι μπορούμε να εξαλείψουμε τον καρκίνο με τη δύναμη του ανοσοποιητικού συστήματος του ιδίου του ασθενή. Πρόκειται πιθανόν για θεραπεία που επιτυγχάνει την ίαση ασθενών των οποίων η λευχαιμία δεν ανταποκρινόταν σε άλλη αγωγή».
Ο Δρ Ότις Μπραουλι, επικεφαλής της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, συμφωνεί και προβλέπει πως «αυτή η νέα θεραπεία χιμαιρικών αντιγονικών υποδοχέων (CAR) θα εξαπλωθεί και σε άλλες παθήσεις τα επόμενα χρόνια. Είναι μια νέα μέθοδος καταπολέμησης του καρκίνου και πιστεύω ότι θα την μελετήσουμε περαιτέρω τα επόμενα χρόνια».
Πάντως, ο Δρ Αντερσον σπεύδει να τονίσει ότι η έγκριση της ανοσοθεραπείας «προς το παρόν αφορά μια μικρή ομάδα παιδιατρικών ασθενών. Απαιτείται περισσότερη έρευνα πριν την καταστήσουμε διαθέσιμη σε μεγαλύτερες ομάδες πασχόντων, ώστε να μειώσουμε τις σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες που εκδηλώνουν οι ασθενείς κατά τη διάρκεια της αγωγής και τελικά να βρούμε τρόπο να την εφαρμόσουμε πέραν των αιματολογικών καρκίνων».
Η έγκριση του FDA βασίστηκε σε στοιχεία από κλινική δοκιμή στην οποία είχαν λάβει μέρος 83 ασθενείς με Β-οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, όπου μετά από τρίμηνη αγωγή το 83% αυτών παρέμεναν ελεύθεροι νόσου.
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η αγωγή συνοδεύεται από σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως το σύνδρομο έκκρισης κυτοκίνης, μια κοινή επιπλοκή των ανοσοθεραπειών που προκαλεί απειλητικό για τη ζωή του ασθενή πυρετό και συμπτώματα που προσομοιάζουν με αυτά της γρίπης. Η θεραπεία μπορεί να προκαλέσει επίσης νευρολογικά επεισόδια, σοβαρές λοιμώξεις, υπόταση και οξεία νεφρική βλάβη.
Εξαιτίας των προαναφερόμενων παρενεργειών ο FDA θα απαιτήσει από τα νοσοκομεία ειδική πιστοποίηση για την εφαρμογή της αγωγής.
Τέλος, σημαντική παράμετρος παραμένει το κόστος, καθώς ενώ η φαρμακευτική εταιρεία Novartis που κατέχει τα εμπορικά δικαιώματα του σκευάσματος δεν έχει καθορίσει ακόμα την τιμή του, αναλυτές της φαρμακοβιομηχανίας την εκτιμούν σε 300.000 δολάρια, βάσει άλλων ανάλογων εξατομικευμένων θεραπειών.
Μαίρη Μπιμπή
health.in.gr
