Σε μια εξαιρετικά περίεργη χωροχρονική συγκυρία πραγματοποιείται η επίσημη επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Ελλάδα -«η πρώτη, τα τελευταία 65 χρόνια, επίσκεψη Τούρκου Προέδρου στην Ελλάδα», όπως εντυπωσιακά προαναγγέλθηκε.
Η επίσκεψη πραγματοποιείται λίγες μόλις ώρες μετά τις “βόμβες” που έριξε ο τούρκος πρόεδρος σε συνέντευξή του στον ΣΚΑΙ και αφορούσαν σχεδόν όλα τα θέματα που αφορούν τις διμερείς σχέσεις, από την έκδοση των οκτώ μέχρι την ανάγκη “επικαιροποίησης” -όπως χαρακτηριστικά είπε- της Συνθήκης της Λωζάνης. Όπως ήταν επόμενο, οι δηλώσεις Ερντογάν προκάλεσαν πολιτικές αντιδράσεις ακόμη και από το ίδιο το… Μαξίμου, με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο να δηλώνει το βράδυ της Τετάρτης τον προβληματισμό του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο «Σουλτάνος» έρχεται στην Αθήνα σε μια περίοδο όπου είναι αποκομμένος από την Δύση, τόσο την ΕΕ και τις ΗΠΑ, όσο και στο ΝΑΤΟ, ένας ομφάλιος λώρος που αποκόπηκε από την στιγμή που ο Ερντογάν αποφάσισε να οξύνει την ρητορική του, λόγω κι έργω, απέναντι στους Ευρωπαίους ηγέτες (λόγου χάρη, της Γερμανίας ή της Ολλανδίας) αλλά μετά από τις εκτεταμένες διώξεις και τις καταγγελίες για παραβιάσεις δικαιωμάτων που ακολούθησαν το αποτυχημένο πραξικόπημα.
Τα ευρωπαϊκά και αμερικανικά ΜΜΕ σημειώνουν πως η επίσκεψη του δεν είναι τυχαία και πως γίνεται με προφανή γεωπολιτική σημειολογία: να επανασυνδέσει, διαμέσου της -εταίρου στην ΕΕ και συμμάχου με ΗΠΑ και ΝΑΤΟ- Ελλάδας τους δεσμούς του με την Ε.Ε. και την Δύση γενικά.
H συνέντευξη Ερντογάν και οι πολιτικές αντιδράσεις
Επιβάρυνση του κλίματος ανάμεσα στην Αθήνα και την Αγκυρα φέρεται να προκάλεσε η συνέντευξη που παραχώρησε ο Ταγίο Ερντογάν στον τηλεοπτικό σταθμό, στην οποία έθετε μεταξύ άλλων θέμα Συνθήκης της Λωζάνης, κάνοντας λόγο για αναγκαία “επικαιροποίηση”.
“Όταν μιλάω για επικαιροποίηση, μπορούμε να συζητήσουμε τα πάντα, από το Α έως το Ω. Μπορεί η Ελλάδα να ενοχλείται με κάποια θέματα, με συγκεκριμένες προβλέψεις, αλλά μπορούμε να καθίσουμε κάτω και να συζητήσουμε” είπε χαρακτηριστικά.
Οι αναφορές αυτές προκάλεσαν την έντονη δυσαρέσκεια της Αθήνας. «Η σημερινή συνέντευξη του κ. Ερντογάν εγείρει έντονο προβληματισμό και ερωτήματα», προσθέτοντας οτι «η ελληνική κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός επιθυμούν η επίσκεψη του να αποτελέσει αφορμή να χτιστούν γέφυρες όχι να υψωθούν τείχη» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σε δήλωσή του. «Ο σεβασμός της συνθήκης της Λωζάνης αποτελεί τον αποκλειστικό και αδιαπραγμάτευτο θεμέλιο λίθο πάνω στον οποίο μπορεί να οικοδομηθεί η ειλικρινής συνεργασία των δυο χωρών. Οι αναφορές περί αναθεώρησης της δε συμβάλλουν στο κλίμα που προσπαθούμε να οικοδομήσουμε στις σχέσεις μας και στην περιοχή», προσέθεσε στην δήλωσή του ο κ. Τζανακόπουλος.
Σαφείς αιχμές άφησε ο τούρκος πρόεδρος και για το απόφαση περί μη έκδοσης στων οκτώ τούρκων στρατιωτικών που κατέφυγαν στη χώρα μας την επομένη του αποτυχημένου πραξικοπήματος, τον Ιούλιο του 2016. “Αυτή τη στιγμή προφανώς και είμαστε δυσαρεστημένοι και την ίδια στιγμή διαταράσσεται ο σεβασμός μας για την ελληνική Δικαιοσύνη” είπε μεταξύ άλλων, ενώ επανέλαβε ότι ο έλληνας πρωθυπουργός τον είχε διαβεβαιώσει ότι οι στρατιωτικοί θα εκδοθούν.
Νωρίτερα, οι αναφορές του τούρκου προέδρου είχαν προκαλέσει αντιδράσεις σύσσωμης της αντιπολίτευσης η οποία έκανε λόγο για αρνητικό προμήνυμα της επίσκεψης.
Η ατζέντα και οι κίνδυνοι
Επισήμως, τα ζητήματα που θα περιλαμβάνει η ατζέντα της επίσκεψης είναι το μεταναστευτικό αλλά κυρίως ενεργειακή- οικονομική συνεργασία των δύο χωρών και οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας.
Ωστόσο, ανεπισήμως, είναι σχεδόν βέβαιο πως επί τάπητος θα τεθεί το ζήτημα της καταφυγής της τουρκικής «τρομοκρατίας» στη χώρα μας, για τους Τούρκους πολίτες που έφτασαν στην Ελλάδα μετά το πραξικόπημα εναντίον του Ερντογάν προκειμένου να γλυτώσουν τη φυλακή, ως οπαδοί του Φετουλάχ Γκιουλέν.
Ο τούρκος πρόεδρος, λογικά, θα απαιτήσει την έκδοση στην χώρα του συνολικά δέκα ατόμων: των οκτώ Τούρκων αξιωματικών που έχουν ζητήσει πολιτικό άσυλο, καθώς και άλλων δύο στρατιωτικών που κρατούνται. Μια έκδοση, θυμίζουμε, που απαγορεύθηκε από την ελληνική Δικαιοσύνη.
Ο δεύτερος κίνδυνος ελλοχεύει στην επίσκεψη της Παρασκευής του Ερντογάν στην Θράκη. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Νίκος Κοτζιάς φέρεται να επεσήμανε στον τούρκο πρόεδρο, κατά την πρόσφατη συνάντησή τους στην Αγκυρα, πως η επίσκεψη στη Θράκη θα πρέπει να γίνει με τρόπο που να μη βλάπτει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ούτε την εικόνα του ιδίου και της Τουρκίας στην Ευρώπη.
Ο Ερντογάν αναμένεται ακόμη να επαναλάβει το αίτημα για την οικοδόμηση τεμένους στην Αθήνα, θέμα ύψιστης σημασίας για τον ίδιο. Μάλιστα, αναφέρεται πως “η Άγκυρα θα προτείνει στις ελληνικές αρχές να αναλάβει εκείνη την κατασκευή του τζαμιού που σχεδιάζεται εδώ και χρόνια αλλά αναβάλλεται λόγω της οικονομικής κρίσης”.
Τέλος, ο τούρκος πρόεδρος θέλει να αποκομίσει οφέλη κι όσον αφορά την ένταξη της χώρας του στον ενεργειακό χάρτη της Μεσογείου. Οι ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας είναι τεράστιες και γι’ αυτο ο Ερντογάν θέλει πάση θυσία να “μπει στο παιχνίδι” της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων στο Αιγαίου -πάνω σε αυτό το θέμα, αναμένεται να πιέσει παρασκηνιακά.
“Η επίσκεψη [..] γεννά διλήμματα για την Αθήνα και την Αγκυρα σε σχέση με την επίσκεψη. Σε ποιο βαθμό ο πρωθυπουργός Τσίπρας αισθάνεται υποχρεωμένος να αντιδράσει στην αυξανόμενη καταπίεση και στην εθνικιστική διάθεση που παρατηρείται στην Τουρκία, κάτι που ίσως αποδειχθεί δύσκολο να αποφευχθεί εάν ο πρόεδρος Ερντογάν θέσει το ζήτημα των Τούρκων αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα, της ευρωπαϊκής πολιτικής προς τους Κούρδους, ή άλλων ζητημάτων που αφορούν ταυτόχρονα την εγχώρια και τη διεθνή πολιτική. Και από την άλλη πλευρά, σε ποιο βαθμό μπορεί ο πρόεδρος Ερντογάν να αγνοήσει τη δική του εσωτερική κοινή γνώμη καθώς διαχειρίζεται τις διμερείς σχέσεις με την Ελλάδα. Η δυναμική για την επίσκεψη μπορεί να είναι θετική, αλλά υπάρχει ο κίνδυνος η συζήτηση να λάβει αρνητική τροπή και να εξελιχθεί σε πιο δύσκολη”, τονίζει μιλώντας στην Καθημερινή ο αντιπρόεδρος του ιδρύματος German Marshall Fund, Ιαν Λέσερ.
Τί περιμένει η Αθήνα
Από την πλευρά της, η Αθήνα γνωρίζει πως τα όπλα στην… φαρέτρα της είναι το ενεργειακό με την συμμαχία με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και την Κύπρο, καθώς και η θέση της χώρας ως δυνητικός μεσολαβητές μεταξύ ΕΕ – ΝΑΤΟ και Τουρκίας. Ετσι, η κυβέρνηση αναμένει μια εκ βαθέων και ουσιαστική συζήτηση επί του μεταναστευτικού καθώς οι ροές εμφανίζονται ξανά αυξημένες τους τελευταίους μήνες.
Ο πρωθυπουργός θα ζητήσει συγκεκριμένες απαντήσεις στο θέμα του ελέγχου των προσφυγικών ροών και την εφαρμογή της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας, με την κυβέρνηση να υπενθυμίζει πως η Ελλάδα έχει αναδειχθεί στον πιο ένθερμο υποστηρικτή της συνέχισης της σχέσης της Τουρκίας με την Ε.Ε. “Οσον αφορά τους πρόσφυγες και την ασφάλεια πλοίων και ανθρώπων στο Αιγαίο, υπάρχουν περισσότερες δυνατότητες για συμφωνία, ίσως και για κάποιες περιορισμένες νέες πρωτοβουλίες. Και οι δύο χώρες έχουν λόγους ώστε να αποτρέψουν οι διμερείς τους διαφορές να αποτελέσουν παράγοντα αποσταθεροποίησης περαιτέρω μια ήδη χαοτικής περιφερειακής εξίσωσης στην Ανατολική Μεσόγειο”, επισημαίνει ο κ. Λέσερ.
Η Αθήνα θέλει επίσης να ξεκαθαρίσει το ζήτημα της τουρκικής παραβατικότητας στο Αιγαίο, με τα στοιχεία του ΓΕΕΘΑ να εμφανίζουν το 2017 ως τη χειρότερη χρονιά εδώ και μια δεκαετία. Ο πρωθυπουργός θα τονίσει επίσης την αναγκαιότητα επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, ενώ θα εξετασθούν επίσης τα σχέδια για τη σιδηροδρομική σύνδεση Θεσσαλονίκης – Κωνσταντινούπολης, την ακτοπλοϊκή με τη Σμύρνη, αλλά και την κατασκευή γέφυρας στα τελωνεία των Κήπων και στα Υψαλα.
H ελληνική πλευρά στοχεύει επίσης σε νέα αρχή στις σχέσεις με την Άγκυρα, ειδικά καθώς ακολουθεί, τον Φεβρουάριο το επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών, σε επίπεδο πρωθυπουργών, το οποίο θα συγκληθεί στη Θεσσαλονίκη. Τέλος, οσον αφορά στο Κυπριακό και την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κραν-Μοντανά, η κυβέρνηση επιθυμεί να εξετασθούν όλα εκείνα τα δεδομένα που θα επέτρεπαν την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων μετά τις προεδρικές εκλογές στη Κύπρο, τον Ιανουάριο/Φεβρουάριο του 2018.
“Η επίσκεψη του προέδρου Ερντογάν θα αποτελέσει ευκαιρία για εδραίωση της επικρατούσας σταθερότητας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Τα μακροχρόνια διμερή ζητήματα, από τις διαμάχες κυριαρχίας στο Αιγαίο, μέχρι την Κύπρο και την υπεράκτια ενέργεια, σίγουρα θα βρεθούν στην ημερήσια διάταξη. Αλλά αυτά δύσκολα θα επιλυθούν”, τονίζει ο κ. Ιαν Λέσερ.
“Αστακός” η Αθήνα – Το πρόγραμμα Ερντογάν
Η Αθήνα μετατράπηκε σε «φρούριο» για να υποδεχθεί τον Τούρκο πρόεδρο, ο οποίος έρχεται συνοδευόμενος από έναν μικρό «στρατό».
Ήδη, από την αρχή της εβδομάδας, βρίσκονται στην Αθήνα, αλλά και στην Κομοτηνή, Τούρκοι αστυνομικοί, μέλη της προσωπικής φρουράς του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που ενημερώθηκαν από τους Έλληνες συναδέλφους τους για τον σχεδιασμό των αυστηρών μέτρων ασφαλείας και το «δίχτυ» που θα απλωθεί γύρω από τον πρόεδρο της γειτονικής χώρας, από την πρώτη στιγμή που θα πατήσει το πόδι του σε ελληνικό έδαφος.
Στην επίσκεψή του στην Αθήνα ο Ερντογάν θα συνοδεύεται από 200 αστυνομικούς, κομάντος και πράκτορες της ΜΙΤ, ενώ περίπου 10 θωρακισμένα αυτοκίνητα, στα οποία θα επιβαίνουν οι αστυνομικοί της προσωπικής ασφάλειάς του, θα αποτελούν την αυτοκινητοπομπή του
Το αεροσκάφος που θα μεταφέρει τον Τούρκο πρόεδρο αναμένεται να προσγειωθεί στις 10:30 το πρωί της Πέμπτης στον εθνικό αερολιμένα «Ελευθέριος Βενιζέλος» και αμέσως μετά την άφιξή του στην Αθήνα ο κ. Ερντογάν θα καταθέσει στεφάνι στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και ακολούθως θα μεταβεί στο Προεδρικό Μέγαρο, όπου θα γίνει η επίσημη υποδοχή του από τον Έλληνα ομόλογό του Προκόπη Παυλόπουλο, πριν την κατ ιδίαν συνάντησή τους και τις διευρυμένες συνομιλίες των δύο αντιπροσωπειών.
Στη συνέχεια ο Τούρκος πρόεδρος θα μεταβεί στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, ενώ θα ακολουθήσουν και διευρυμένες συνομιλίες ανάμεσα στις δύο αντιπροσωπείες. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, θα παραθέσει επίσημο δείπνο στον Τούρκο ομόλογό του στο Προεδρικό Μέγαρο.
Αν και οι μετακινήσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα περιορίζονται στο «τρίγωνο» Μνημείο Αγνώστου Στρατιώτη-Προεδρικό Μέγαρο-Μέγαρο Μαξίμου, ο σχεδιασμός των Αρχών για την ασφάλειά του προβλέπει τη δημιουργία ζωνών ασφαλείας γύρω από το κέντρο της Αθήνας. Καθ΄όλο το διάστημα της παραμονής του στην Αθήνα, ΕΚΑΜ, αντιτρομοκρατική, και ελικόπτερο της ΕΛΑΣ θα ακολουθούν ακόμη και την «ανάσα» του, ενώ πάνοπλοι αστυνομικοί σε ταράτσες θα έχουν γενική εικόνα της κατάστασης και θα ενημερώνουν το κέντρο επιχειρήσεων.
«Φρούριο» θα θυμίζει και το ξενοδοχείο στο οποίο θα καταλύσει ο Τούρκος πρόεδρος και ή σύζυγός του, Εμινέ, η οποία θα τον συνοδεύει σε αυτό το ταξίδι.
Το βέβαιο είναι ότι το κέντρο της πόλης θα είναι σχεδόν απαγορευτικό για τους πολίτες, όσο ο πρόεδρος της Τουρκίας θα βρίσκεται στην Αθήνα, ενώ τροποποιήσεις θα γίνονται και στα δρομολόγια των μέσων μαζικής μεταφοράς, σύμφωνα με τις υποδείξεις της τροχαίας.
[thetoc.gr]
