Θέμα αναθεώρησης της συνθήκης της Λωζάνης θέτει, εμμέσως πλην σαφώς, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενώ παράλληλα συνδέει μια άλλη συνθήκη, αυτή των Σεβρών, με το αποτυχημένο πραξικόπημα στη χώρα του, σύμφωνα με τη Hurriyet.
Τις αμφιλεγόμενες αυτές δηλώσεις ο κ. Ερντογάν τις έκανε μιλώντας σε περιφερειακούς διοικητές της Τουρκίας επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι θα ήταν ευεργετικό για την Τουρκία η παράταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης για ακόμη τρεις μήνες.
«Με τη Λωζάνη δώσαμε στους Έλληνες τα νησιά, που αν φωνάξεις από τις ακτές του Αιγαίου, θα ακουστείς απέναντι. Είναι αυτό νίκη;»
Εκεί υποστήριξε ότι η χώρα του ζημιώθηκε από την συμφωνία του 1923 που θέτει τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας.
«Με τη Λωζάνη δώσαμε στους Έλληνες τα νησιά, που αν φωνάξεις από τις ακτές του Αιγαίου, θα ακουστείς απέναντι. Είναι αυτό νίκη; Εκείνα τα μέρη ήταν δικά μας. Εκεί έχουμε ακόμα δικά μας νησιά, όμως ακόμα μιλάμε για υφαλοκρηπίδα για το τι θα γίνει στη θάλασσα και στον αέρα» είπε ο Τούρκος πρόεδρος γα να συνεχίσει:
«Το 1920 μας έδειξαν τη Συνθήκη των Σεβρών για να μας πείσουν το 1923 για τη Συνθήκη της Λωζάνης. Και κάποιοι προσπάθησαν να μας το παρουσιάσουν αυτό ως νίκη».
Μάλιστα ο πρόεδρος της Τουρκίας υποστήριξε ότι «όσοι κάθισαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στη Λωζάνη, δεν εκμεταλλεύτηκαν τη συνθήκη αυτή. Και επειδή αυτοί δεν την εκμεταλλεύτηκαν, δυσκολευόμαστε σήμερα εμείς».
Σε μια άλλη δήλωση που θα συζητηθεί ο Ταγίπ Ερντογάν συνέδεσε την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου στη χώρα του με προσπάθεια κατοχής της Τουρκίας από εξωτερικές δυνάμεις που επιβουλεύονται τη χώρα.
«Αν αυτό το πραξικόπημα πετύχαινε, θα βρισκόμασταν σε μια κατάσταση ανάλογη με εκείνη της Συνθήκης των Σεβρών», είπε.
Η πλήρης δήλωση Ερντογάν:
«Η 15η Ιουλίου είναι ο δεύτερος πόλεμος ανεξαρτησίας για το τουρκικό έθνος. Ας το γνωρίζουμε έτσι όπως είναι. Μας απείλησαν με τη Συνθήκη των Σεβρών το 1920 και μας έπεισαν να δεχθούμε τη Λωζάνη το 1923. Κάποιοι προσπάθησαν να μας εξαπατήσουν παρουσιάζοντας τη Λωζάνη ως νίκη. Στη Λωζάνη παραδώσαμε τα (τώρα ελληνικά) νησιά, που ήταν τόσο κοντά που μπορούσες να φωνάξεις. Εκείνα τα μέρη ήταν δικά μας. Εκεί έχουμε ακόμα δικά μας νησιά, όμως ακόμα μιλάμε για υφαλοκρηπίδα για το τι θα γίνει στη θάλασσα και στον αέρα.
»Ακόμη παλεύουμε για το πώς θα είναι η υφαλοκρηπίδα και για το πώς θα είναι ο αέρας και η ξηρά. Ο λόγος γι’ αυτό είναι εκείνοι που κάθισαν στο τραπέζι γι’ αυτή τη Συνθήκη. Αυτοί δεν ήταν δίκαιοι μαζί μας και ’’θερίζουμε’’ αυτά τα προβλήματα τώρα».
»Αν αυτό το πραξικόπημα (της 15ης Ιουλίου) ήταν επιτυχημένο, θα μας είχαν δώσει μια Συνθήκη που θα μας έκανε να νοσταλγούμε εκείνη των Σεβρών».
Τι έλεγε η συνθήκη της Λωζάνης
Η συνθήκη της Λωζάνης ήταν συνθήκη ειρήνης που έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Υπογράφηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας στις 24 Ιουλίου 1923 από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες που πολέμησαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μικρασιατική εκστρατεία (1919-1922) και συμμετείχαν στην Συνθήκη των Σεβρών συμπεριλαμβανομένης και της ΕΣΣΔ (που δεν συμμετείχε στην προηγούμενη συνθήκη).
Κατάργησε τη Συνθήκη των Σεβρών που δεν είχε γίνει αποδεκτή από την νέα κυβέρνηση της Τουρκίας που διαδέχθηκε τον Σουλτάνο της Κωνσταντινούπολης. Μετά την εκδίωξη από την Μικρά Ασία του ελληνικού στρατού από τον τουρκικό υπό την ηγεσία του Κεμάλ Ατατούρκ, εμφανίστηκε η ανάγκη για αναπροσαρμογή της συνθήκης των Σεβρών. Στις 20 Οκτωβρίου 1922 ξεκίνησε το συνέδριο που διακόπηκε μετά από έντονες διαμάχες στις 4 Φεβρουαρίου 1923 για να ξαναρχίσει στις 23 Απριλίου. Το τελικό κείμενο υπογράφηκε στις 24 Ιουλίου έπειτα από 7,5 μήνες διαβουλεύσεων.
Η Τουρκία ανέκτησε την Ανατολική Θράκη, κάποια νησιά του Αιγαίου, συγκεκριμένα την Ίμβρο και την Τένεδο, μια λωρίδα γης κατά μήκος των συνόρων με την Συρία, την περιοχή της Σμύρνης και της Διεθνοποιημένης Ζώνης των Στενών η οποία όμως θα έμενε αποστρατικοποιημένη και αντικείμενο νέας διεθνούς διάσκεψης. Η Τουρκία παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία, όπως προέβλεπε και η συνθήκη των Σεβρών, αλλά χωρίς πρόβλεψη για δυνατότητα αυτοδιάθεσης. Ανέκτησε πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα σε όλη της την επικράτεια και απέκτησε δικαιώματα στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε όλη την επικράτειά της εκτός της ζώνης των στενών.
Η Ελλάδα υποχρεώθηκε να πληρώσει σε είδος (ελλείψει χρημάτων) τις πολεμικές επανορθώσεις. Η αποπληρωμή έγινε με επέκταση των τουρκικών εδαφών της Ανατολικής Θράκης πέρα από τα όρια της συμφωνίας. Τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος παραχωρήθηκαν στην Τουρκία με τον όρο ότι θα διοικούνταν με ευνοϊκούς όρους για τους Έλληνες. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχασε την ιδιότητα του Εθνάρχη και το Πατριαρχείο τέθηκε υπό ειδικό διεθνές νομικό καθεστώς.
Επίσης, με βάση την Συνθήκη της Λωζάνης, η Τουρκία παραιτούνταν από κάθε είδους δικαίωμα ή διεκδίκηση από το νησί της Κύπρου.
Σε αντάλλαγμα, η Τουρκία παραιτήθηκε από όλες τις διεκδικήσεις για τις παλιές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκτός των συνόρων της και εγγυήθηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία. Με ξεχωριστή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποφασίστηκε η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών από τις δύο χώρες και η αποστρατικοποίηση κάποιων νησιών του Αιγαίου.
Η ανταλλαγή μειονοτήτων που πραγματοποιήθηκε προκάλεσε μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών. Μετακινήθηκαν από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη στην Ελλάδα 1.650.000 Τούρκοι υπήκοοι (άλλοι κάνουν λόγο για περίπου 2.000.000), χριστιανικού θρησκεύματος και από την Ελλάδα στην Τουρκία 670.000 Έλληνες υπήκοοι, μουσουλμανικού θρησκεύματος.
Επιπλέον, βάσει του άρθρου 23, με όλα τα δεινά που η Συνθήκη αυτή συσσώρευσε στον Μικρασιατικό Ελληνισμό, η Τουρκία απεμπόλησε πλήρως τα κυριαρχικά της δικαιώματα επί της Κύπρου.
ΠΗΓΗ: thetoc.gr
