Εν μέσω ενός ομιχλώδους, για τον Ντόναλντ Τραμπ, κλίματος και της περιρρέουσας κακής σχέσης ανάμεσα σε ΗΠΑ και Τουρκία, ολοκληρώθηκε η συνάντηση του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Τραμπ συναντήθηκε με τον Τούρκο πρόεδρο αμέσως μετά το σάλο που έχει προκληθεί εδώ και λίγες ώρες μετά την αποκάλυψη δημοσιεύματος ότι πριν από λίγες μέρες, κατά τη συνάντησή του με τον Ρώσο ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ, οι ΗΠΑ αποκάλυψαν στη Ρωσία ευαίσθητες πληροφορίες σχετικά με τους τζιχαντιστές και το Ισλαμικό Κράτος.
Οπως ήταν φυσικό, τα αμερικανικά ΜΜΕ, εξαιτίας αυτής της υπόθεσης ασχολήθηκαν ελάχιστα με την επίσκεψη Ερντογάν, την οποία υποβάθμισαν -ίσως και δικαίως, αφού από την συνέντευξη τύπου των δυο ηγετών δεν προέκυψε καμία είδηση, παρα μόνο οι γνωστές επιφανειακές φιλοφρονήσεις και πολιτικάντικες φιοριτούρες.
Ο Αμερικανός πρόεδρος έπλεξε το εγκώμιο του Τούρκου ομολόγου του και της Τουρκίας, αποκαλώντας την χώρα “σύμμαχο από την εποχή που την χρειαζόμασταν για να λειτουργεί ως ανασχετικός παράγοντας των κομμουνιστών της Σοβιετικής Ένωσης”.
Κατόπιν, τόνισε την ανάγκη να συνεχιστεί η συνεργασία των δυο κρατών σε όλα τα επίπεδα, αφενός στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και στην επίλυση του συριακού ζητήματος κι αφετέρου με μια περαιτέρω σύσφιξη των διμερών εμπορικών σχέσεων.
Όπου εμπορικές σχέσεις… είναι τα εξοπλιστικά προγράμματα, που όπως παραδέχθηκε ο Τραμπ “η Τουρκία έκανε παραγγελία στρατιωτικού υλικού και εμείς θα φροντίσουμε να φτάσει όσο το δυνατόν συντομότερα στον προορισμό της”.
Αντιθέτως, ο Ερντογάν μίλησε για τους “τρομοκράτες” της κουρδικής πολιτοφυλακής YPG, τους οποίους ενισχύει στρατιωτικά η Αμερική, ένα θέμα που είναι πρώτο στην ατζέντα των επαφών και είναι αυτό που, ουσιαστικά, “δηλητηριάζει” τις σχέσεις.
«Είναι απολύτως μη αποδεκτό να θεωρηθεί το YPG ως εταίρος στην περιοχή και θα είναι ενάντια στην παγκόσμια συμφωνία την οποία έχουμε κάνει», είπε ο Τούρκος πρόεδρος. «Με τον ίδιο τρόπο, δεν θα έπρεπε ποτέ να επιτρέψουμε σε αυτές τις ομάδες που θέλουν να αλλάξουν εθνικές ή θρησκευτικές δομές στην περιοχή να χρησιμοποιήσουν την τρομοκρατία ως πρόσχημα», πρόσθεσε.
Αυτό που δεν μάθαμε είναι τί συζήτησαν οι δυο άνδρες σχετικά με το έτερο από τα θέματα «φωτιά», δηλαδή η έκδοση του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν στην Τουρκία.
Τι προηγήθηκε της επίσκεψης Ερντογάν στην Ουάσινγκτον
Όταν εξελέγη ο πρόεδρος των ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ οι ελπίδες ότι οι αμερικανικο-τουρκικές θα ζούσαν μια περίοδο άνθισης. Ο Τραμπ άλλωστε, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του Μπαράκ Ομπάμα, έμοιαζε να μην δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο να κάνει κήρυγμα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Άγκυρα. Την ίδια στιγμή, ο προσωρινός σύμβουλος ασφαλείας του νέου προέδρου των ΗΠΑ ήταν έμμισθος σύμβουλος της τουρκικής κυβέρνησης, κάτι που επίσης δημιουργούσε μεγάλες προσδοκίες.
Τα πρώτα σημάδια έδειχναν ότι πράγματα θα εξελίσσονταν με τον προαναφερθέντα τρόπο. Μετά το αποτέλεσμα του τουρκικού δημοψηφίσματος, στο οποίο αρκετοί παρατηρητές διατύπωσαν σοβαρές ενστάσεις, ο Ντόναλντ Τραμπ έσπευσε να συγχαρεί , αντί να κριτικάρει, τον Τραμπ.
Όλα άλλαξαν, ωστόσο, πριν από μερικές ημέρες. Στις 9 Μαίου, μία μόλις εβδομάδα πριν την επίσκεψη Ερντογάν στον Λευκό Οίκο, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα δώσουν βαρύ οπλισμό στους Κούρδους της Συρίας και το YPG προκειμένου να προχωρήσουν στην ανακατάληψη της Ράκας, του βασικού προπυργίου του Ισλαμικού Κράτους. Όπως ήταν επόμενο, η απόφαση εξόργισε την Άγκυρα.
Μια δύσκολη συνάντηση
«Θα είναι μια δύσκολη συνάντηση. Ο Ερντογάν ποτέ θα βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο από κανέναν αμερικανό πρόεδρο, όπως συμβαίνει σήμερα. Βρίσκεται σε ένα πολύ άσχημο σημείο» ανέφερε νωρίτερα ο Huseyin Bagci από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Μέσης Ανατολής στην Άγκυρα στο cbc.
«Η διοίκηση Τραμπ δείχνει να μην είναι τόσο ευαίσθητη στα θέματα που ενδιαφέρουν την Τουρκία και στις προτεραιότητές της, κάτι που μπορεί να είναι πρόβλημα» τόνιζε ο Ahmet Kasim Han, βοηθός καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης, μιλώντας στο cbc.
Σε μια επίδειξη πυγμής και δύναμης, ο Ερντογάν έφτασε, πάντως, στην Ουάσιγκτον με μία εντυπωσιακή αυτοκινητοπομπή που ήταν μεγαλύτερη και από εκείνη του ίδιου του αμερικανού προέδρου. Σύμφωνα, όμως, με αρκετούς αναλυτές, παρά τους υψηλούς τόνους ο «σουλτάνος» επιθυμεί να κάνει μια καλή αρχή με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, καθώς βλέπει σε αυτόν έναν πιθανό σύμμαχο στη Δύση, καθώς οι υπόλοιπες χώρες αλλά και η ΕΕ του κλείνουν μια-μια την πόρτα.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις στην ατζέντα των συζητήσεων περιελήφθησαν τέσσερις βασικοί άξονες.
Άξονας 1ος: Τα όπλα στους Κούρδους και το ISIS
Το ζήτημα του εξοπλισμού των Κούρδων αποτέλεσε τις προηγούμενες ημέρες ένα από τα βασικά σημεία τριβής των δύο ηγετών, με τον μεν Τραμπ να υποστηρίζει πως αποτελούν απαραίτητο στοιχεία για την κατάληψη της Ράκα και το χτύπημα της τρομοκρατίας και τον Ερντογάν να λέει πως το YPG είναι μια τρομοκρατική ομάδα που συνεργάζεται με το PKK.
Η απόφαση των ΗΠΑ ήταν πάντως ένα σαφές σημάδι ότι η «ανησυχίες» της Άγκυρας δεν πρόκειται να αποτελέσουν εμπόδιο στους σχεδιασμούς για τη μάχη κατά του ISIS. Ήρθε δε λίγες μόλις ημέρες μετά τη γνωστοποίηση ότι η Τουρκία εκτόξευσε τον πρώτο δικό της βαλλιστικό πύραυλο, βεληνεκούς 280 χιλιομέτρων.
Άξονας 2ος: Η έκδοση του ιεροκήρυκα Γκιουλέν
Ένα άλλο αγκάθι στις σχέσεις των δύο χωρών είναι το θέμα της έκδοσης του Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η Άγκυρα κατηγορεί ότι βρίσκεται πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου καλοκαιριού.
Ο Ερντογάν επιθυμεί την έκδοση του παλαιού του συνεργάτη από τις ΗΠΑ στην Τουρκία, προκειμένου να δικαστεί, ενώ εδώ και ένα χρόνο διατυπώνει σταθερά ένα τέτοιο αίτημα προς τις ΗΠΑ. Προς το παρόν πάντως ο Τραμπ δεν έχει δείξει κάποιο δείγμα ότι θα διατηρήσει διαφορετική στάση από εκείνη του προκατόχου του.
Άξονας 3ος: Η βάση του Ιντσιρλίκ
Ένα άλλο ζήτημα αφορά τη βάση του Ιντσιρλίκ, τη μεγάλη τουρκική βάση στη Βόρεια Τουρκία στην οποία φιλοξενούνται αμερικανικά αεροσκάφη και πυρηνικοί πύραυλοι. Πολλοί από τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς που έγιναν κατά του ISIS ξεκίνησαν από τη συγκεκριμένη βάση.
Την τελευταία περίοδο ωστόσο η Άγκυρα επιχειρεί να χρησιμοποιήσει τη βάση ως μοχλό πίεσης προς την Άγκυρα αλλά και τις άλλες συμμαχικές δυνάμεις. Έφτασε μάλιστα στο σημείο να αρνηθεί σε μια ομάδα βουλευτών της Γερμανίας να την επισκεφθούν.
Η άρνηση προκάλεσε την οργή της Άνγκελα Μέρκελ η οποία φέρεται να είπε στους συμμάχους της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ ότι η συμμαχία δεν μπορεί να είναι έρμαιο στα καπρίτσια της τουρκικής ηγεσίας. Πρότεινε δε ως εναλλακτική επιλογή τη χρήση αεροπορικής βάσης στην Ιορδανία.
Άξονας 4ος: Οι σχέσεις με τη Ρωσία και η Συρία
Αναμφισβήτητα το μέλλον της Συρίας και συνακόλουθα οι σχέσεις με τη Ρωσία τέθηκαν στο τραπέζι των συζητήσεων των δύο ηγετών.
Η Ρωσία υποστηρίζει σταθερά την παραμονή του Μπασάρ Αλ Άσαντ, ενώ οι περισσότερες δυτικές χώρες αντιτίθενται σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Η Τουρκία, μετά από μια περίοδο τεταμένων σχέσεων, βρίσκεται ξανά πολύ κοντά με τη Ρωσία, ενώ δείχνει να μην έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για συμμαχίες διαρκείας με τη Δύση.
Από την άλλη, ο Τραμπ ενώ αρχικά έδωσε την εντύπωση ότι θα αποσυρθεί από το μέτωπο της Συρίας, άλλαξε στάση και διέταξε τον προηγούμενο μήνα βομβαρδισμούς κατά του Άσαντ.
ΠΗΓΗ: thetoc.gr
