ΝΕΑ ΠΝΟΗ ΓΙΑ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ
Νέα πνοή παίρνει το ιστορικό κτίριο της καπνοβιομηχανίας Ματσάγγου καθώς το τμήμα του συγκροτήματος από τη στοά μέχρι την Αλεξάνδρας (28ης Οκτωβρίου), είναι σχεδόν έτοιμο να φιλοξενήσει το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο οποίο ανήκει όλο το συγκρότημα.
Ρεπορτάζ: ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΩΚΙΔΗΣ
Το Πανεπιστήμιο, κρατώντας ζωντανή την ιστορία της τοπικής κοινωνίας και επιλύοντας μέρος του κτιριακού προβλήματος που αντιμετωπίζεται με μισθωμένα ακίνητα, ανασκεύασε το κτίριο, προσελκύοντας τα βλέμματα περαστικών καθώς απομακρύνθηκαν οι εξωτερικές σκαλωσιές με τις προστατευτικές λινάτσες.
Πρώτο και βασικό στοιχείο για τη διάσωση του κτιρίου ήταν η ιστορικότητά του. Η πόλη του Βόλου θεωρείται πρωτοπόρα στη διάσωση και αναβάθμιση των παλιών βιομηχανικών κτιρίων ακόμη και σε όλη την Ευρώπη.
Το συγκρότημα της καπνοβιομηχανίας Ματσάγγου βρίσκεται στο κέντρο της πόλης του Βόλου, καταλαμβάνοντας δύο οικοδομικά τετράγωνα. Αποτελείται από πέντε κτίρια, κτισμένα από το 1920 έως το 1936,σε διαφορετικές χρονικές περιόδους με αποτέλεσμα το διαφορετικό αρχιτεκτονικό ύφος του καθενός. Είναι ιδιοκτησία του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και χαρακτηρισμένο διατηρητέο μνημείο.
Η μελέτη αφορούσε στην αποκατάσταση και μετατροπή του Ε’ κτιρίου του συγκροτήματος, για τη στέγαση του Οικονομικού Τμήματος. Το κτίριο αποτελεί τη μεγαλύτερη επέκταση του εργοστασίου, την περίοδο του μεσοπολέμου. Πρόκειται για αντιπροσωπευτικό δείγμα της αρχιτεκτονικής του μοντέρνου κινήματος. Λιτές όψεις με μεγάλα οριζόντια ανοίγματα, συνδύαζαν τις απαιτήσεις της σειράς παραγωγής με τις επιταγές των αρχιτεκτονικών τάσεων της εποχής.
Η αρχιτεκτονική πρόταση στηρίχτηκε στη γενική φιλοσοφία περί ήπιων επεμβάσεων σε ιστορικά κτίρια. Οι βασικές διατηρητέες όψεις του κτιρίου αποκαθίστανται στην αρχική τους μορφή. Στον ακάλυπτο χώρο, δημιουργείται μία δεύτερη όψη από μεταλλική κατασκευή σε απόσταση 1,60μ. από το κτίριο με διπλό ρόλο. Αφενός, ενσωματώνει τα κλιμακοστάσια πυρασφάλειας του κτιρίου και αφετέρου λειτουργεί ως φίλτρο ηλιοπροστασίας προς τον δυσμενή δυτικό προσανατολισμό.
Τα εσωτερικά διαχωριστικά των χώρων, παραμένουν χαμηλά επιτρέποντας την οπτική συνέχεια, στοιχείο που χαρακτηρίζει την ενιαία οργάνωση στο εσωτερικό του εργοστασίου. Η στοά Ματσάγγου και η οδός Μακεδονομάχων πεζοδρομούνται και αποκτούν ιδιαίτερη σημασία για τη λειτουργία του συγκροτήματος.
Τρία εσωτερικά αίθρια, διαπερνούν κατά την έννοια του ύψους το κτίριο, δίνοντας τη δυνατότητα φυσικού φωτισμού και αερισμού των εσωτερικών δημόσιων χώρων του κτιρίου. Η βιοκλιματική λογική διαπερνά το κτίριο από την αρχική αρχιτεκτονική σύλληψη έως την τελική κατασκευαστική και οικοδομική αντιμετώπιση. Συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας (B.M.S.), διαμπερής αερισμός και φωτισμός, θωράκιση μέσω επιλεγμένων μονώσεων του κελύφους, συλλογή όμβριων, φύτευσης κλπ. μειώνουν αισθητά το κόστος λειτουργίας του κτιρίου.
Η συνολική μεικτή επιφάνεια δόμησης είναι 3.711 τ.μ. και σύμφωνα με το εγκεκριμένο Κτιριολογικό Πρόγραμμα περιλαμβάνει συνοπτικά τα εξής:
•Δεκατρείς αίθουσες διδασκαλίας (συνολ. εμβαδού) 990 τ.μ.
•Αμφιθέατρο 140 θέσεων: 170 τ.μ.
•Είκοσι εννιά γραφεία: (συνολ. εμβαδού) 461 τ.μ.
•Δύο χώρους Διοίκησης: (συνολ. εμβαδού) 90 τ.μ.
•Λοιπούς χώρους (κυλικείο, χώροι φοιτ. εργασιών – καθηγητών, αποθήκες, αρχείο, κ.λπ.): (συνολ. εμβαδού) 665 τ.μ.
•Υπόγειους χώρους: (Η/Μ εγκαταστάσεις) 400 τ.μ.
•Χώρους κυκλοφορίας: 935 τ.μ.
Φορέας υλοποίησης του υπόψη έργου είναι η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με κύριο του έργου το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Το ποσό της σύμβασης είναι 5.169.826,60 ευρώ. Το έργο εντάχθηκε στο Ε.Σ.Π.Α. τον Μάιο 2012 και υλοποιήθηκε από την ανάδοχο εταιρία ΤΕΟΔΟΜΗ ΑΚΤΕ.
Σύμφωνα με τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Γ. Πετράκο, το κτίριο θα παραδοθεί το προσεχές διάστημα και θα αρχίσει σταδιακά η μεταφορά του εξοπλισμού του Τμήματος που σήμερα λειτουργεί σε μισθωμένο κτίριο στην οδό Κοραή και στο ιδιόκτητο ακίνητο του πρώην Γαλλικού Ινστιτούτου (Γ. Καρτάλη).
Αντίθετα με το κτίριο του συγκροτήματος Ματσάγγου, το δεύτερο κτίριο που βρίσκεται σε διαδικασία ανέγερσης στην περιοχή του Πεδίου Αρεως (πρώην φυτώριο δήμου Βόλου), έχει καθυστερήσει αλλά θα καταβληθεί προσπάθεια από τον ανάδοχο να ολοκληρωθεί εντός του 2016 και να στεγάσει τα «δίκτυα» που σήμερα επίσης λειτουργούν σε μισθωμένα κτίρια του Βόλου.
ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΜΑΤΣΑΓΓΟΥ
Από τα ιστορικά εργοστάσια μέσα στην πόλη του Βόλου
Το καπνεργοστάσιο Ματσάγγου ήταν ένα από τα ιστορικά εργοστάσια της πόλης του Βόλου. Περίπου το 1940 ήταν η μεγαλύτερη βιομηχανία στην Ελλάδα με 2.000 εργαζομένους. Πριν από 26 χρόνια περίπου το κτίριο στην οδό Παύλου Μελά αγοράστηκε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Το Πανεπιστήμιο αποφάσισε το 2006, όταν διευκρινίστηκε η έννοια του διατηρητέου μνημείου, να το αποκαταστήσει και να το αναβαθμίσει. Το 2009 η Σύγκλητος ανέθεσε σε μια επιτροπή από το Πανεπιστήμιο να ερευνήσει εάν το κτήριο μπορεί να εξελιχθεί σε πανεπιστημιακό κτήριο.
Πρόκειται για ένα κτήριο βιομηχανικό, με μεγάλα ύψη και μεγάλα ανοίγματα. Από την αρχή φάνηκε πως μπορεί να δεχτεί πανεπιστημιακή χρήση. Αποφασίστηκε από τη Σύγκλητο πως θα προχωρήσει η αποκατάσταση ενός τμήματος αυτού, μεταξύ Μακεδονομάχων, στοάς Ματσάγγου, Παύλου Μελά και Αλεξάνδρας.
Το κτήριο που δέχτηκε την παρέμβαση είναι χτισμένο από το 1937 και είναι το τελευταίο που ανεγέρθηκε μέσα από την ομάδα κτιρίων. Το πρώτο χτίστηκε το 1890 και ήταν το πρώτο πέτρινο εργοστάσιο, στη συνέχεια χτίστηκε άλλο ένα μέρος το 1918. Θα πρέπει να σημειωθεί πως η Στοά Ματσάγγου ανήκει από το 2006 στο πανεπιστημιακό κτίριο και σύμφωνα με τη μελέτη ο δρόμος θα πεζοδρομηθεί και θα μετουσιωθεί σε ένα ανοιχτό κυλικείο.
