ΤΟΠΙΚΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ : «Η επέκταση του κακού, καραδοκεί»

γιαννησ-πανουσησ-η-επέκταση-του-κακο-108462

Το χειρότερο απ΄ όλα είναι ότι ο δράστης αρνείται την ύπαρξη του θύματος και τη βλάβη, επικαλούμενος ανώτερες αξίες

Συγγραφέας δεκάδων βιβλίων και άρθρων Εγκληματολογίας και Σωφρονιστικής, έχοντας δημοσιεύσει πέντε ποιητικές συλλογές με ψευδώνυμο «Γιάννης Απαρθινός», ο πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη Γιάννης Πανούσης, αποδέχτηκε πρόσκληση της Ισραηλιτικής Κοινότητας Βόλου και μίλησε στην εκδήλωση μνήμης για το Ολοκαύτωμα, προτάσσοντας το ακόλουθο απόσπασμα του Οδυσσέα Ελύτη: «Ηδη, σας το είπα. Είναι η βαρβαρότητα. Τη βλέπω να ‘ρχεται μεταμφιεσμένη, κάτω από άνομες συμμαχίες και προσυμφωνημένες υποδουλώσεις. Δεν θα πρόκειται για τους φούρνους του Χίτλερ ίσως, αλλά για μεθοδευμένη και οιονεί επιστημονική καθυπόταξη του ανθρώπου. Για τον πλήρη εξευτελισμό του. Για την ατίμωσή του».

Συνέντευξη στον ΑΝΤΩΝΗ ΦΩΚΙΔΗ

Τι ακριβώς σημαίνουν οι εκδηλώσεις μνήμης για το Ολοκαύτωμα;

«Μας δίνεται σήμερα η ευκαιρία όχι μνήμης αλλά αναστοχασμού. Δεν είμαι ιστορικός. Είμαι ένας άνθρωπος της ειρήνης και του πολιτισμού. Μιλάω ως πολίτης του κόσμου γιατί έτσι ένοιωθα τα τραύματα όπως και με τη λέξη γενοκτονία. Διωγμοί, ξεριζωμοί, δολοφονίες απλών ανθρώπων. Στο συλλογικό μας ασυνείδητο έχουν περάσει αυτές οι έννοιες και τα σχετικά βιώματα των λαών ως το απόλυτο κακό.

Για αυτό και χρειάζεται η άρνησή μας, η απόλυτη άρνησή μας. Δεν προσβάλουν δηλαδή μόνο τις χιλιάδες, εκατομμύρια θύματα αλλά προσβάλουν εκτός από την ανθρωπότητα και την ίδια την ιστορική αλήθεια.

Στη συνείδηση του Ελληνικού λαού, με ελάχιστες εξαιρέσεις φανατικών και ακραίων, το Ολοκαύτωμα συνιστά έγκλημα κατά του Εβραϊσμού αλλά και κατά της ανθρωπότητας. Πρέπει όμως η Δημοκρατία μας να βρει τρόπους να αντισταθεί με όλα τα νόμιμα μέσα, Συνταγματικά και πολιτικά, απέναντι σε όσους αμφισβητούν σήμερα τα κρεματόρια, τους θαλάμους αερίων, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τις μαζικές εκτελέσεις.

Είναι γνωστό ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών και των πολιτικών των κομμάτων της χώρας, όχι μόνο δεν ταυτίζεται με ανιστόρητα φασιστικά ιδεολογήματα, ρατσισμού, ξενοφοβίας, μισαλλοδοξίας, αντισημιτισμού αλλά επιμένουμε στον πολιτισμό της ειρήνης, στον πολιτισμό της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων.

Οπως είχε δηλώσει το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδας, όταν ψηφιζόταν στη Βουλή το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο και με αφορμή δηλώσεις ορισμένων βουλευτών μιας ακραίας παράταξης, η άρνηση του Ολοκαυτώματος μέσα στο ίδιο το προπύργιο της Ελληνικής Δημοκρατίας, αποδεικνύει ότι η ίδια η Δημοκρατία πρέπει να θωρακιστεί νομοθετικά απέναντι σε όλους αυτούς που την επιβουλεύονται.

Κατά συνέπεια, είναι απαραίτητο σήμερα περισσότερο από ποτέ, όλες οι δημοκρατικές δυνάμεις του Κοινοβουλίου μας, να συναινέσουν στη νομοθέτηση νόμου που θα δίνει μηδενική ανοχή στη ρατσιστική βία, την ξενοφοβία, τον αντισημιτισμό και θα κηρύσσει έκπτωτους του βουλευτικού αξιώματος τους αρνητές του Ολοκαυτώματος».

Τι φοβόμαστε σήμερα;

«Η άρνηση του Ολοκαυτώματος, αποτελεί προτροπή στην επανάληψη του ειδεχθέστερου εγκλήματος που έχει συντελεστεί κατά της ανθρωπότητας.

Οπως είχε δηλώσει δε, σε συνέδριο το 2013, ο Πρόεδρος του Παγκοσμίου Εβραϊκού Συνεδρίου Ρόναλντ Λόντερ, «σήμερα, αν και υπάρχει ειρήνη, δεν είναι όλα ειρηνικά. Οι Εβραίοι έχουν λόγο για ν’ ανησυχούν. Όχι για τυχόν εξολόθρευσή τους αλλά για τον εξτρεμισμό, τη φανατική ιδεολογία, μία ιδεολογία που έφερε την καταστροφή πριν από 70 χρόνια».

Το Ολοκαύτωμα λοιπόν, παραμένει ένα ζωτικό ζήτημα για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.

Λόγω και του υψηλού ηθικού συμβολισμού του, οι μνήμες αποτελούν διακύβευμα για την ίδια την ευρωπαϊκή ταυτότητα αφού το πολιτισμικό τραύμα εύκολα μετουσιώνεται σε χρέος προς την ιστορία ή χρέος της ιστορίας.

Οι μαρτυρίες μιας στρατοπεδικής λογοτεχνίας όπου η τραυματοποίηση των θυμάτων, καμιά φορά και των θυτών, δεν αφήνουν χώρο για σιωπή ή για λήθη.

Το τραγικό γεγονός δεν αφορά κάποιους άλλους. Μας αφορά όλους.

Ακόμη όμως και στη χώρα μας, δεν φαίνεται να είναι αυτονόητο για όλους το ότι πρέπει να διατηρηθεί ζωντανή η ιστορική μνήμη και να μη δολοφονείται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Βεβήλωση μνημείων, τάφων κ.ο.κ. ή με συμψηφισμούς με άλλα εγκλήματα, πολέμου ή ειρήνης.

Καλές είναι οι πορείες ειρήνης αλλά πρωτίστως πρέπει να αποφύγουμε στο μέλλον τις πορείες θανάτου προς τα στρατόπεδα εξόντωσης.

Η ναζιστική εξολόθρευση των Εβραίων έγινε το παράδειγμα του ριζικού κακού και η μη επανάληψη αυτού του ριζικού κακού, συνιστά ένα πανανθρώπινο χρέος.

Υπάρχει δηλαδή μια παραδειγματικότητα του εγκλήματος, μια αρνητική παραδειγματικότητα. Το μοναδικό αδιανότητο, ανείπωτο μέτρο κακού, η απόλυτη μορφή του κακού.

Πρέπει λοιπόν να εξορίσουμε από τον πολιτισμό μας έννοιες και αντιλήψεις όπως ανώτερη κυρίαρχη φυλή ή τον όρο υπάνθρωποι που δεν αξίζει να ζουν.

Οι παναθρώπινες αξίες σεβασμού του άλλου, οι προστασίες των δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπου, είναι ασύμβατες με το ρατσισμό, τον αντισημιτισμό, τη μισαλλοδοξία, το φανατισμό.

Πρέπει στα σχολεία, στα Πανεπιστήμια, στις Εκκλησίες, στις γειτονιές, στις πλατείες να καλλιεργήσουμε αυτή την αντίληψη ώστε η νέα γενιά να γνωρίζει, να έχει ευαισθητοποιηθεί και κυρίως να γρηγορεί.

Το προσωπικό συλλογικό τραύμα των άλλων, πρέπει να γίνει μάθημα για εμάς. Δεν πρόκειται για ένα ζήτημα εκδίκησης ή συμψηφισμού αλλά για μια ξεκάθαρη ιστορική γραμμή για το ποιος είναι το θύμα, ποιος είναι θύτης, ποιόν πρέπει να προστατεύσουμε και από ποιόν πρέπει να προστατευθούμε.

Δεν υπάρχουν λαοί με ένα τραγικό πεπρωμένο ή λαοί με ένα ηγεμονικό δικαίωμα εξουσίας στον άλλον. Δεν νοείται αδιαφορία ή σιωπή για τις δυστυχίες των συνανθρώπων μας, για τη δυστυχία του άλλου γιατί το αυτεπίστροφο όπλο, δηλαδή η επέκταση του κακού, καραδοκεί. Η συλλογικότητα και η αρμονική συνύπαρξη των Βολιωτών Εβραίων συνετέλεσαν στο χαμηλό ποσοστό απωλειών της κοινότητας στο Ολοκαύτωμα.

Οι επιζήσαντες ξαναγύρισαν στο Βόλο και βοηθήθηκαν να ξανασταθούν στα πόδια τους καθώς και όλοι οι κάτοικοι της πόλης έδωσαν μαθήματα αλληλεγγύης.

Ανοχή, σιωπή, αντισημιτισμός, αποσιώπηση της ιστορίας, αντίσταση στην αποκατάσταση της μνήμης του Ολοκαυτώματος, συνιστούν εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή ευθύνη.

Πολεμώντας τον αντισημιτισμό, πολεμάμε ταυτόχρονα και τον ρατσισμό και τον φασισμό και να τονίσω εδώ τη συμμετοχή πολλών Εβραίων στην Εθνική μας Αντίσταση».

Υπήρχαν και υπάρχουν αντίθετες φωνές μίσους;

«Εθνικισμός, αντιευρωπαϊσμός και ακραίες φωνές μίσους ενώνουν τις φωνές και τις δράσεις τους για να ρίξουν σκόνη ή για να πάμε σε ένα νέο Ολοκαύτωμα, υποστηρίζοντας συχνά έωλες θεωρίες περί εθνικής καθαρότητας ή περί μιασμάτων.

Οι Ελληνες Εβραίοι πλήρωσαν στο παρελθόν βαρύ τίμημα λόγω φοβικών συνδρόμων. Δεν αποδέχομαι την άμεση απολογία του Αϊχμαν ο οποίος φέρεται να δήλωσε: «Είναι ανάγκη να χαράξουμε μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ των ηγετών που ήταν υπεύθυνοι και των ανθρώπων που απλώς υπηρέτησαν ως όργανα.

Ο Αϊχμαν δείχνει να μην διακατέχεται από τύψεις γι’ αυτό γράφει «δεν είμαι υπεύθυνος ηγέτης και ως εκ τούτου δεν αισθάνομαι ένοχος». Ούτε καν μια συγγνώμη. Απλώς δικαιολογίες. Αντ’ αυτού σήμερα επανακυκλοφορεί το «Mein Kampf» – «Ο Αγών μου» του Χίτλερ, για να μελετηθεί από τις σημερινές γενιές, λένε σε βάση καλύτερη.

Σταχυολογώ ορισμένα αποσπάσματα από το βιβλίο «Ο Αγών μου» σε εισαγωγή Ηλ. Τσιριμώκου: Πρώτο απόσπασμα «Οι εβραίοι ενώνονται μόνο όταν κινδυνεύουν, έχουν δικό τους πολιτισμό που σχετίζεται με την εξουσία της μάζας».

Δεύτερο απόσπασμα «Αντίθετα οι Αρειοι, δεν πιστεύουν στην εξομοίωση των ανθρώπινων φυλών γι αυτό το ρατσιστικό κράτος πρέπει να γράψει την παγκόσμια ιστορία με βάση το φυλετικό ζήτημα» και Τρίτο απόσπασμα «Ο δυνατός είναι ποιο δυνατός όταν μένει μόνος».

Τι έχουμε λοιπόν εδώ; Ενα κήρυγμα μίσους.

Μολονότι δεν υπάρχει συμφωνία ανάμεσα στους κοινωνικούς επιστήμονες για τον ορισμό του εγκλήματος μίσους, το κίνητρο επιλογής του δράστη είναι η προκατάληψη κατά συγκεκριμένης ομάδας. Και είναι κρίσιμο αυτό το χαρακτηριστικό.

Κατά βάση δεν πρόκειται για πραγματικό μίσος αλλά για αντιλήψεις, στάσεις, συμπεριφορές και πράξεις που αφορούν σε ορισμένη κατηγορία στόχων από ορισμένη ομάδα μισητής δράσης. Στρέφεται κατά ευάλωτων φυλετικών στόχων αλλά πίσω από τις επιθέσεις συχνά κρύβονται και πολιτικοί, οικονομικοί στόχοι.

Καμία φορά στα εγκλήματα μίσους, βλέπουνκαι στοιχεία μιας αποστολής από κάπου. Έτσι, αυτή η εχθρότητα για μια φυλή, για μια εθνική μειονότητα, μια θρησκεία, μια προκατάληψη, καταλήγει στα φυλετικά εγκλήματα.

Από τη μια η ταυτότητα του ανήκειν που δεν πρέπει να αρνείται κανείς ποτέ σε οποιεσδήποτε συνθήκες και από την άλλη ο τρόμος ότι θα τιμωρηθείς γι αυτό που πιστεύεις, για αυτό που είσαι , για αυτό στο οποίο ανήκεις. Από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των κατωτέρων όντων μέχρι τα γκέτο και τις περιοχές υψηλού κινδύνου η σχετική βία συνδέεται άρρηκτα με την πολιτική και τον επιθετικόρατσισμό.

Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι ο δράστης αρνείται την ύπαρξη του θύματος και τη βλάβη, επικαλούμενος ανώτερες αξίες.

Το θύμα του εγκλήματος μίσους είναι διπλά τραυματισμένο γιατί γνωρίζει ότι ο δράστης έχει κατά βάση ένα απρόσωπο κίνητρό απέναντί του.

Μέσω αυτού, απευθύνεται και στέλνει μηνύματα στους άλλους που ανήκουν στην ίδια κατηγορία, στην ίδια μειονότητα, στην ίδια θρησκεία. Αρα θύμα στα εγκλήματα αυτά δεν είναι μόνο το συγκεκριμένο πρόσωπο αλλά όλη η ομάδα γι αυτό και τα εγκλήματα μίσους και προκατάληψης πρέπει να τιμωρούνται αυστηρότερα από τα άλλα εγκλήματα.

Αυτή η ψυχολογία του όχλου που διαμορφώθηκε και το τίμημα πλήρωσε ο Εβραϊκός λαός από φυλετικά και εθνοτικά γνωρίσματα και η πίεση για την ομοιομορφία προκαλούν έναν ειδικό ομαδικό ψυχισμό των λεγόμενων καθαρών».

– Τι προτείνετε;

«Οι εθνικές κουλτούρες, οι ιδεολογίες και οι θρησκείες καλούνται να ενώσουν την ανθρωπότητα, τους ανθρώπους, τον καθέναν μέσα από μια κατανόηση, μέσα από την ανεκτικότητα και όχι βέβαια να χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα για φονταμενταλιστικές φονικές συγκρούσεις ιερών πολέμων ή νέων σταυροφοριών. Οποιοσδήποτε διαχωρισμός του κόσμου, κάθετα – πλούσιοι και φτωχοί ή οριζόντια – ανατολή και δύση, θα ανοίξει και πάλι στο όνομα της παγκοσμιοποίησης, τις πύλες του Αδη, το δρεπάνι το οποίο ως γνωστό δεν κάνει διακρίσεις.

Ο ανατριχιαστικός ευφημισμός περί τελικής λύσης δηλαδή ολοσχερούς εξαφάνισης μιας ανθρώπινης ομάδας από το πρόσωπο της γης δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με μισόλογα, με δικαιολογίες ή με άρνηση του σχεδίου εξόντωσης.

Οι μνήμες δεν πρέπει να στοιχειώνουν, ούτε απλά να τιμάμε ανθρώπους οι οποίοι συνέβαλαν να σωθούν συνάνθρωποί τους στην περίοδο του Ολοκαυτώματος.

Σήμερα δεν κάνουμε ιστορικό μνημόσυνο. Δηλώνουμε ότι θυμόμαστε και δεν ξεχνάμε. Ποτέ από κανέναν για κανέναν».

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου