ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Γυμνήτες, είλωτες, πενέστες

γυμνήτες-είλωτες-πενέστες-658284

Του Θωμά Στραβέλη, συγγραφέα – πανεπιστημιακού

Οι γυμνήσιοι (ή γυμνήτες) ήταν δούλοι, που καλλιεργούσαν τους αγρούς των κυρίων τους, στο Άργος. Οι είλωτες, όπως ξέρουμε, ήταν δημόσιοι δούλοι, στη Σπάρτη, και αποτελούσαν την τρίτη κοινωνική κατηγορία των κατοίκων, μετά τους πολίτες και τους περίοικους. Δούλευαν όπως οι δουλοπάροικοι του Μεσαίωνα, και ήταν υποχρεωμένοι να αποφέρουν στους κυρίους τους ορισμένο εισόδημα, κρατώντας γα τη συντήρησή τους το τυχόν πλεόνασμα. Οι πενέστες ήταν κάτοικοι της πεδινής Θεσσαλίας, που είχαν υποταχτεί, το 1.000 π. Χ., στους Θεσσαλούς, οι οποίοι είχανε εισβάλει από την Ήπειρο. Τους μεταχειρίζονταν σαν τους είλωτες της αρχαίας Σπάρτης. Οι πενέστες ονομάζονταν και Θετταλοικέτες. Πανέστη, λοιπόν, ονόμαζαν, μεταφορικά, τον δουλοπάροικο, εκείνον που ζούσε από την εργασία των χεριών του. Στη Θεσσαλία , τα αφεντικά περίμεναν από τους πενέστες όλο και περισσότερη εργασία, καθώς αυξάνονταν οι ανάγκες τους σε υλικά αγαθά. Άλλοι πενέστες χρησιμοποιούνταν ως εργάτες στους αγρούς, κι άλλοι στέλνονταν για την κατασκευή οχυρωματικών, και άλλων έργων.

Υπάρχουν γυμνήτες, είλωτες και πενέστες, σήμερα; Ασφαλώς. Είναι αυτοί που δεν έχουν ελεύθερη βούληση, αν και όλους ο Θεός μας έπλασε ελεύθερους. Είναι οι αμόρφωτοι λαοί, που εύκολα πέφτουν δούλοι και θύματα των τυράννων, των κερδοσκόπων, των ολιγαρχών, των τοκογλύφων και των εκβιαστών. Είναι, τέλος, αυτοί που νιώθουν πως η ψυχή τους βρίσκεται σ’ ένα άδειο σκοτεινό πηγάδι, χωρίς ήχο. Αυτοί που ζουν αμήχανα, αμίαντα σαν κόρες σε ώρα γάμου.

Και η ζωή τους έχει μεταβληθεί σε μία τελματωμένη γαλήνη. Η φύση, πάντως, δεν έκανε κανένα δούλο. Κι όποιος φοβάται τους άλλους, γίνεται δούλος δίχως να το καταλάβει. Ο ελληνικός πολιτισμός διαθέτει ένα πλούσιο φύλλωμα, με καρπούς και άνθη, σ’ ένα πολύκλωνο δέντρο, και δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος πτώσης ή σήψης. Γιατί οι ρίζες του δέντρου είναι βαθιές.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου